Kripto para piyasası 10 Ekim’de, tarihindeki en büyük *tasfiye dalgası* ile sarsıldı. CoinGlass verilerine göre, yalnızca bu gün içinde gerçekleşen tasfiyelerin toplam değeri yaklaşık 19 milyar dolar (yaklaşık 26 trilyon 410 milyar won) oldu. Ayrıca vadeli işlem açık pozisyonlarının hacmi 65 milyar dolar (yaklaşık 90 trilyon 350 milyar won) azaldı. Bu rakamlar, pandemi döneminde kaydedilen 1,2 milyar dolar (yaklaşık 1 trilyon 670 milyar won) veya FTX’in çöküşü sırasında yaşanan 1,6 milyar dolar (yaklaşık 2 trilyon 220 milyar won) seviyelerini açık ara geride bırakıyor. *Yorum: Bu, tek bir olay kapsamında bugüne dek görülen en büyük tasfiye ölçüsünde oldu.*
Bu sert düşüşün ardındaki nedenlere dair piyasa analizleri, *Binance*’in dahili *fiyatlandırma orakl sistemi* ile ilgili olası bir hata üzerinde yoğunlaşıyor. Olayın merkezinde üç sabit değerli kripto para—USDE, bnSOL ve wBETH—bulunuyor. Bu varlıklar, fiyat referansı olarak dış kaynaklı orakllar yerine Binance’in kendi borsa içi emir defteri verilerine dayanıyordu. Bu sistemsel yapı nedeniyle, ani piyasa değişimlerinde teminat değerleri normal dışı biçimde düştü ve ‘*birleşik hesap* (Unified Accounts)’ özelliğini kullanan yatırımcılar yüksek tasfiye riskiyle karşılaştı.
Bazı piyasa oyuncuları, yaşananların bir *sistem açığını hedefleyen organize bir saldırı* olabileceğini de öne sürdü. Şüpheleri güçlendiren detaylardan biri, USDE bağlantılı tasfiyelerin 346 milyon dolar (yaklaşık 4 trilyon 807 milyar won) gibi çok daha yüksek bir seviyede gerçekleşmiş olması. Diğer iki varlığın tasfiyeleri ise wBETH için 169 milyon dolar (yaklaşık 2 trilyon 349 milyar won), bnSOL için 77 milyon dolar (yaklaşık 1 trilyon 70 milyar won) olarak raporlandı. Özellikle sabit coin ticaret çiftlerinde alış emri tarafındaki likiditenin aniden kaybolması, şüpheleri artırdı.
Yapay zeka destekli piyasa analiz firması *Rena Labs*’in anomali tespit sistemine göre, USDE’deki çöküş oldukça sıra dışıydı. UST (TerraUSD) ya da USDC gibi geçmişte sabitliğini kaybeden sabit coinlerden farklı olarak, USDE için belirlenmiş bir teminat sorunu bulunmuyordu. Aksine, ihraç ve geri alım işlemleri normal şekilde devam etmekteydi ve teknik açıdan da herhangi bir engel söz konusu değildi. Ancak buna rağmen, *temel likidite sağlayıcılar* (market maker'lar) işlem çiftinden ani şekilde çekildi.
Rapora göre, kriz öncesinde USDE işlem çiftindeki toplam likidite yaklaşık 89 milyon dolar (yaklaşık 1 trilyon 237 milyar won) seviyesindeydi ve alım-satım tarafında dengede tutuluyordu. Ancak UTC saatine göre 21:40 ile 21:55 arasında, Binance içindeki bu işlem çiftindeki likidite yaklaşık %74 oranında azalarak yalnızca 23 milyon dolara (yaklaşık 320 milyar won) düştü. Saat 21:54 civarında ise *piyasa derinliği* neredeyse sıfırlandı. Bu durumun bir sonucu olarak, *spread* oranı kısa süreliğine %22 seviyelerine çıktı ve yatırımcılar adil piyasa fiyatlarından işlem yapamayacak kadar sıra dışı bir pozisyona sürüklendi.
Yaşananlar, günümüz kripto piyasalarının ne denli karmaşık, otomatik işlem sistemlerine ve likidite algoritmalarına bağımlı olduğunu açıkça ortaya koydu. Özellikle Binance gibi yüksek hacimli merkezi borsalarda fiyat verilerinin harici orakllardan ayrı belirlenmesi, gelecekte *piyasa istikrarı* açısından yapısal reform çağrılarının artmasına yol açabilir.
Yorum 0