AB'nin tartışmalı 'Sohbet Kontrolü' teklifi Danimarka tarafından geri çekildi

Danimarka’nın Avrupa Birliği (AB) Konseyi başkanlığı döneminde gündeme getirdiği ve büyük tartışma yaratan ‘mesaj denetimi’ yasa tasarısı, kamuoyunda bilinen adıyla ‘Sohbet Kontrolü(Chat Control)’ önerisi geri çekildi. Bu gelişmeyle birlikte, Telegram, WhatsApp, Signal gibi önemli mesajlaşma platformlarında mesajların önceden denetlenmesini zorunlu kılacak düzenleme geçici olarak rafa kalkmış oldu.

İlk olarak 2022’de ortaya atılan bu teklifin amacı, mesaj yoluyla yasa dışı içeriklerin yayılmasını engellemekti. Ancak, uçtan uca şifrelemeyi devre dışı bırakacağı ve kullanıcıların mahremiyetini ihlal edeceği gerekçesiyle sürekli olarak eleştirildi. 2024 yılı içinde revize edilerek tekrar gündeme gelse de, söz konusu taslak yine aynı türde tepkilerle karşılaştı. Son olarak Danimarka hükümeti, mevcut ‘isteğe bağlı katılım’ ilkesine sadık kalınmasına karar verdi.

Danimarka gazetesi Politiken’e göre, Danimarka Adalet Bakanı Peter Hummelgaard, 30 Ekim’de yaptığı açıklamada “Bu teklif yeni başkanlık uzlaşısına dahil edilmeyecek. Bundan sonraki süreçte mesajlaşma platformları, istedikleri takdirde şifreli mesajları gönüllü olarak taramaya devam edebilir” dedi.

Halihazırda yürürlükte olan gönüllülük esaslı düzenleme 2026 Nisan’ında sona erecek. Bu sürecin tamamlanmasının ardından AB’nin mesajlaşma hizmetleriyle yapılan yasa dışı faaliyetlere müdahale yetisi önemli ölçüde zayıflayabilir. Danimarka’nın bu kararı alırken, fazla kutuplaşmış siyasi tartışmalardan uzak durup, daha sürdürülebilir bir yaklaşım geliştirme ihtimali göz önünde bulundurduğu düşünülüyor.

Yaşanan son gelişmeler, teknolojilerin yönetimi konusunda ‘mahremiyetin korunması’ ile ‘suçla mücadele’ arasında denge kurmanın halen zorlayıcı bir süreç olduğunu bir kez daha gözler önüne seriyor. Avrupa’nın dijital düzenleme çabalarının, şifreleme teknolojileri ve kullanıcı hakları etrafında nasıl evrileceği merak konusu olmaya devam ediyor.