Filecoin(FIL), Web3 ve yapay zekanın temel altyapısı haline geliyor

파일코인(Filecoin) ekosistemi, soğuk depolama protokolü olmanın ötesine geçerek Web3 ve yapay zeka çağının *temel altyapısı* olarak hızla genişliyor. Messari Research'in yakın tarihli bir raporuna göre, 2025 itibarıyla 175'ten fazla proje dosya depolamanın yanı sıra hesaplama ve finansal hizmetler gibi alanlarda da Filecoin altyapısını kullanıyor. Bu geçişin, blockchain tabanlı sistemlerde *altyapı dönüşümleri*ni tetiklediği ve Filecoin’in merkeziyetsiz çözümler içinde öne çıkan aktörlerden biri haline geldiği vurgulanıyor.

Filecoin, 2014’te Protocol Labs tarafından IPFS tabanında geliştirildi. 2017’de yapılan 257 milyon dolarlık ilk token arzı (ICO) ve 2020’de gerçekleşen ana ağ lansmanı sonrasında, FVM (Filecoin Virtual Machine) adı verilen sanal makine katmanının entegrasyonu ile akıllı sözleşme özellikleri kazanarak veri depolamanın ötesine geçmeyi başardı. Bu teknolojik sıçrama, Bitcoin(BTC) veya Ethereum(ETH) gibi klasik blok zincirlerinden farklı olarak *programlanabilir depolama altyapısı* sunmasına imkan tanıdı. Dosya çoğaltma, zaman-mekan ispatı ve veri sahipliği gibi mekanizmalarla desteklenen sistem sayesinde ağ üzerindeki güven seviyesi daha da arttı.

Güncel durumda Filecoin’in erişim katmanı, Akave, Basin ve Storacha gibi yerel 'on-ramp' protokoller ile sıcak depolama erişimini ve veri arama performansını geliştiriyor. Messari Research'in verilerine göre, bu sistemler 2025 yılının ortası itibarıyla 95 binin üzerinde işlemle yaklaşık 28.600 TiB veri ağ içine entegre etti. Yapay zeka, sağlık, bilimsel ve kamuya açık veri alanlarında yoğunlaşan yapılandırılmış veri yükleriyle birlikte *ekosistemin büyüme hızı* dikkat çekiyor.

Finansal alandaki büyüme de önemli bir gelişme olarak öne çıkıyor. Glif merkezli Filecoin tabanlı DeFi pazarı büyük hızla büyürken, faiz üretebilen iFIL token’ları ve sabit değerli FIL teminatlı USDFC gibi yeni ürünler piyasaya sürüldü. USDFC, özellikle *depolama kontrat maliyetindeki öngörülebilirlik* ile Fil+ katılımcıları ve büyük müşteriler için kritik bir rol üstleniyor. Ayrıca, SushiSwap ve Rabby Wallet ile entegrasyonlar sayesinde kullanım alanları daha da genişliyor.

Genel ekosistem entegrasyonu da büyümeyi kolaylaştıran bir başka unsur olarak öne çıkıyor. NFT.Metadata kaydı için kullanılan NFT.Storage, Solana(SOL), Flow, Avalanche gibi L1 zincirlerle kurulan doğrudan bağlantılarla birlikte Titan ve FilCDN gibi veri arama altyapıları içerik dağıtımının daha etkili hale gelmesini sağlıyor. Bu gelişmeler sayesinde CIDGravity, DeStor ve GhostDrive gibi kurumsal ve bireysel veri kullanım alternatifleri de çeşitleniyor.

Toplumsal fayda açısından da Filecoin etkisini artırıyor. Filecoin Vakfı, Internet Archive ve Flickr Vakfı gibi kurumlarla ortak çalışarak 500 binden fazla kültürel dijital veriyi koruma altına aldı. Ayrıca, Fil+ programı üzerinden yaşam bilimleri ve sağlık sektöründe veri içeriği ağlara taşınmaya devam ediyor. Bölgesel olarak en fazla veri yükü Çin merkezli görülürken, ABD ve Malezya da yüksek katılım oranlarıyla öne çıkıyor.

Gelecek planları da oldukça net. Messari Research, FilCDN ve Titan ağı üzerinden arama kabiliyetlerinin artırılması, ZK-Rollup ile bilgi gizliliği altyapısı kurulması ve ND Labs, Nebula Block, Twin Quasar gibi ekiplerle birlikte Web3 geliştirme araçlarının yaygınlaştırılmasıyla *yüksek performanslı modüler bir merkeziyetsiz veri platformuna* dönüşümün gerçekleşeceğini belirtti. Buna ek olarak, FVM üzerinden FEVM akıllı sözleşme yayılımı, alt ağ temelli IPC genişlemesi ve Squid Router, Celer, Axelar entegre köprülerle kurulan zincirler arası çözümler, Filecoin’in yalnızca tekil bir ağ değil aynı zamanda *küresel veri ekonomisinin omurgası* haline gelme potansiyelini ortaya koyuyor.

Genel tabloya bakıldığında, Filecoin doğrulanabilir depolama altyapısına akıllı sözleşme, merkeziyetsiz finans ve veri orkestrasyonu bileşenlerini entegre ederek tek katmanlı bir protokolden *çok katmanlı bir ekosisteme* geçişi başarıyla sağladı. Bu ilerleme, yalnızca blok zinciri tabanlı hizmetlerin ötesine geçerek, veri egemenliği ve açık yapay zeka çağında *kritik dijital altyapı* konumuna geldiğini gösteriyor.