Web3 çağında CBDC, stablecoin ve BDIN için hibrit dijital para modeli önerildi

Web3 çağında dijital para birimlerinin nasıl bir yapı altında bir araya getirilebileceğine dair yeni bir çerçeve önerildi. Bu çerçeve; merkez bankası dijital parası (CBDC), sabit kripto paralar (stablecoin) ve banka mevduatına dayalı dijital para birimleri (BDIN) olmak üzere üç temel unsurdan oluşuyor. DeSpread isimli dijital varlık araştırma şirketi, yakın tarihli bir raporunda bu üç dijital paranın birbirini tamamlayacak şekilde bir arada bulunmasının, finansal sistemin ‘güvenilirliğini’ ve ‘verimliliğini’ artırabileceğini öne sürdü.

Raporda, her bir para türünün avantajları ve sınırlamaları analiz edildi. Özellikle CBDC’nin ‘güven’ ve ‘fiyat istikrarı’ gibi özellikleriyle devletin dijital varlık sistemi üzerinde kontrolünü kaybetmeden yer alabilmesini sağladığı belirtildi. Buna karşılık sabit kripto paralar ise daha esnek yapıları sayesinde merkeziyetsiz hizmetlerde ve küresel pazarda kolay kullanım avantajı sunarken, rezerv yapılarının güvenilirliği konusunda sınırlamalara sahip olduğu ifade edildi.

BDIN modeli ise mevcut bankacılık sistemi ile dijital varlıkları birleştirmesi bakımından dikkat çekiyor. DeSpread araştırmasına göre, bu model hem ‘yüksek erişilebilirlik’ hem de ‘regülasyon uyumu’ açısından öne çıkıyor. Ayrıca BDIN, fiziksel ekonomi ile Web3 ekonomisi arasında bir ‘köprü’ görevi görebilir ve zincir üstü finans ile geleneksel finansı birbirine yaklaştırabilir.

Rapor, söz konusu üç unsurun birbirleriyle nasıl etkileşim kurabileceğine dair önerilere de yer verdi. CBDC, güven temelli bir altyapı sunarken; sabit kripto paralar NFT, oyun, merkeziyetsiz finans (DeFi) ve borsa işlem platformları gibi alanlarda kullanım için ideal olarak değerlendirildi. BDIN ise bu iki yapı arasında geçişi sağlayacak bir ‘ara bağlayıcı’ rol oynayabilir. Böylece hem kullanıcı deneyimi zarar görmeden korunabilir hem de karmaşık düzenleyici gereklilikler karşılanabilir.

DeSpread, bu üçlü modelin çatışma yaratmaksızın birlikte var olabileceği bir yapı kurmanın, dijital ekonomi için en ‘gerçekçi çözüm’ olduğuna dikkat çekti. Şirket tarafından yayımlanan rapor, aynı zamanda bu çok boyutlu yapıların geleneksel finans sistemine etkilerini ve düzenleyici kurumların nasıl bir politika geliştirebileceğini de değerlendirdi. Böylelikle sürdürülebilir bir Web3 ekonomisi tasarımı sunmayı amaçladı.

Raporun öne çıkardığı bir diğer önemli görüş ise, dijital para tasarımında ‘merkeziyetsizlik’ ile ‘düzenleyici denetim’ arasında sağlıklı bir denge kurulması gerektiği oldu. Yalnızca tam merkeziyetsiz ya da tamamen devlet kontrolünde bir modelin, küresel finansın mevcut karmaşıklığına yanıt vermekte yetersiz kalacağı vurgulandı. Bu nedenle daha ‘esnek ve hibrit’ tasarımlar önerildi.

Son olarak, dijital paraların gelecekteki yapısını şekillendireceği öngörülen teknolojilere de dikkat çekildi. Bunlar arasında tokenlaştırma, akıllı kontratlar ile entegrasyon ve gizlilik odaklı çözümler yer aldı. DeSpread, bu teknolojilerin uygun regülasyon ve kurumsal yapı ile entegre edilerek, dijital paraların nakitsiz toplum modeline geçişte ve küresel finans rekabetinde ‘kilit rol’ oynayacağını belirtti.