Ethereum, EVM sonrası dönem için RISC-V temelli yapıyı tartışıyor

Ethereum’un çekirdeğini oluşturan sanal makine EVM’in tamamen değiştirilmesi gündeme gelirken, kripto dünyası gözünü bu ‘radikal’ tartışmaya çevirdi. Ethereum’un kurucusu Vitalik Buterin, 24’ünde yaptığı açıklamada açık kaynaklı talimat seti RISC-V’yi kullanma olasılığına işaret ederek, uzun vadeli ölçeklenebilirlik için *mevcut yapının kökten yeniden tasarlanması gerektiğini* savundu.

Ethereum’un sanal makinesi EVM, akıllı sözleşmelerin çalışmasını sağlayan temel bileşen olsa da, özellikle sıfır bilgi ispatlarıyla (zk-rollup) çalışan sistemlerde işlem maliyetini artırdığı gerekçesiyle uzun süredir eleştiriliyor. Bu noktada RISC-V’nin potansiyeli dikkat çekiyor. Yapılan testlere göre, RISC-V temelli sanal makinelerle zk ispat oluşturma süreci *100 kata kadar hızlanabilir*. Ayrıca Solidity kodunu zk ile uyumlu hale getirmek için ekstra dönüşümlere gerek kalmadan daha direkt bir geliştirme ortamı sağlıyor. Bu da genel verimlilikte önemli bir artış anlamına geliyor.

Ancak geçiş süreci, teknik açıdan ciddi engellerle dolu. Kadena’nın CEO’su Stuart Popejoy, “Yeni sistem en az birkaç yıl boyunca mevcut altyapıyla paralel şekilde çalışmalı” diyerek, tüm Ethereum ağının kısa sürede böyle büyük bir dönüşümü gerçekleştirmesinin *gerçekçi olmadığını* vurguladı. Popejoy ayrıca RISC-V’nin teknik yeteneklerini kabul etmekle birlikte, bu yaklaşımın Ethereum ekosisteminin yıllar içinde inşa ettiği *güvenlik uzmanlığına ve sözleşme bütünlüğüne zarar verebileceğini* belirtti.

Akıllı sözleşmeler, blokzincirin temel ilkesi olan değişmezliğe göre yazıldığı için, herhangi bir sanal makine değişimi tüm sözleşmelerin yeniden yazılmasını ve yeni denetimlerden geçmesini gerektiriyor. Bu da, EVM üzerinde biriken güvenlik birikiminin *adeta sıfırlanması* anlamına geliyor. Bunun yanında, mevcut ikinci katman çözümleriyle iletişim de sorun yaratabilir. Örneğin, Optimism(OP) ve Arbitrum(ARB) gibi projeler EVM bayt koduna dayalı sistemlerle çalışıyor. RISC-V’ye geçilmesi, bu yapılarla olan uyumluluğu bozabilir.

Bu tür risklere rağmen, pek çok uzman yeni teknolojilere geçişte *evrimsel bir yol izlemenin zorunlu* olduğunun altını çiziyor. Araştırmacı Blessing Onuogu, “RISC-V ve EVM’in birlikte çalıştığı çift katmanlı bir sanal makine altyapısı, bu geçişin ilk ve en tutarlı yolu” diyerek, aşamalı bir geçiş modelini önerdi. Bu yöntem, zk-rollup teknolojisinin ilk ortaya çıkışındaki gibi mevcut uygulamaların çalışmasını kesintiye uğratmadan ilerlemeyi mümkün kılabilir.

Diğer yandan, bazı geliştiriciler de LLVM IR ve WebAssembly gibi alternatif derleyici teknolojilerine ilgi gösteriyor. Blockchain geliştiricisi Block.nm “Artık sadece Solidity’ye bağlı kalma devri geride kalmalı. Şimdi *modüler yapı ve soyut ispat sistemlerine yatırım yapma zamanı*” diyor.

Ethereum ağı şu anda on binlerce uygulamaya ve yüz milyarlarca liralık varlığa ev sahipliği yapıyor. Mevcut uygulamaları riske atmadan bu ağı geliştirmek için, geliştiriciler hem *kademeli değişiklik* hem de *deneysel modelleri* harmanlayan bir strateji izliyor. Son önerilen EIP-7983 örneğinde olduğu gibi, işlem başına gaz sınırı getirerek ağın yayılma süresini kısaltmak ve yükü dengelemek teknolojik ilerleme ile istikrar arasında bir denge kurmayı amaçlıyor.

RISC-V önerisi her sorunu çözen bir ‘sihirli değnek’ olmasa da, Ethereum’un mevcut sistemine sıkı sıkıya bağlı kalmadan *yenilik arayışına açık* olduğunu gösteriyor. Solana(SOL), Sui(SUI) ve çeşitli modüler rollup platformlarının hızla yükseldiği bir ortamda, Ethereum’un liderliğini sürdürebilmesi için yapısal bir ilerlemenin kaçınılmaz olduğu görüşü ağırlık kazanıyor.

Buterin’in bu önerisi yalnızca teknolojik bir değişiklik değil, aynı zamanda Ethereum’un *geleceğe dair kalıcılığı ve gelişebilirliği* için vizyoner bir çerçeve sunuyor. Bu değişim beş ya da on yıldan fazla sürebilir; ancak önemli olan, bu uzun yolculuğun *ilk adımının atılmış* olması.