Aave, büyük yatırımcıların hakimiyetinde: DeFi'de merkezileşme uyarısı

2025 yılında Ethereum(ETH) tabanlı merkeziyetsiz finans (DeFi) platformu Aave'nin kullanıcı yapısında gözlenen artan yoğunlaşma, ekosistem içerisindeki *dengesizliklerin* derinleştiğine dair endişeleri artırıyor. Kaiko Research tarafından yayımlanan yakın tarihli bir rapora göre, Aave’deki toplam likidite ve faaliyetlerin büyük bölümü artık sınırlı sayıdaki yüksek hacimli kullanıcılar tarafından gerçekleştiriliyor. Uzmanlar, bu eğilimin platformun *sistemsel istikrarı* için risk teşkil edebileceğini ifade ediyor.

Rapor verilerine göre, 2023 yılında 10 bin dolar üzeri mevduat yapan kullanıcıların oranı %29 seviyesindeyken, 2025 yılı başı itibarıyla bu oran %37’ye çıktı. Özellikle 1 milyon dolar üzerinde varlık bulunduran kullanıcıların payı %11’e ulaştı. Buna karşılık, 1.000 doların altında mevduat bulunduran *küçük yatırımcıların* oranı %15’ten %12’ye geriledi. Böylece genel kullanıcı profili, daha çok *orta ve büyük yatırımcılar* yönünde şekillenmeye başladı. Kaiko Research, bu yapısal dönüşümün yalnızca varlık yoğunluğu açısından değil, *platform üzerindeki kullanıcı etkileşimleri bakımından da* belirginleştiğini aktardı. Büyük yatırımcılar haftalık bazda aktifken, küçük katılımcılar daha düşük sıklıkta - örneğin ayda bir kez - işlem yapma eğiliminde.

Buna ek olarak, Aave'de *staking* tabanlı teminatlar ve borçlanma ürünlerinin büyük kısmı yüksek hacimli kullanıcılar tarafından kullanılırken, küçük kullanıcıların çoğu hâlâ UST, USDC ve Ethereum(ETH) gibi geleneksel varlıklara yöneliyor. Özellikle weETH, rsETH, stETH ve wstETH gibi *likit staking token'ları (LST)* ve *likit yeniden staking token'larının (LRT)* kullanımında dikkat çekici bir artış var. Bu varlıklar artık platformdaki toplam borç yapısının yarısından fazlasını oluşturuyor ve bu da sofistike kullanıcı gruplarının yeni finansal araçlara öncülük ettiğini gösteriyor.

Ancak bu yeni nesil teminat yapılarının tüm kullanıcı gruplarına eşit şekilde yayıldığı söylenemez. Kaiko Research’ün bulgularına göre, LST ve LRT teminatlar çoğunlukla *balina* yatırımcıların borç pozisyonlarında kullanılırken, düşük ve orta düzey kullanıcılar hala ağırlıklı olarak ETH tabanlı teminatlara odaklanıyor. 2025 Mart itibarıyla, üst düzey mevduat sahiplerinin borçlarının %57’si LST ve LRT varlıklarla oluşurken, alt seviye kullanıcıların borçlarının %91’i klasik varlıklardan meydana geliyor.

Platform içerisindeki *risk alma davranışları* da giderek farklılaşıyor. Kaiko'nun analizine göre, küçük yatırımcıların %70’inden fazlası hiç borçlanmadığı için likidasyon riski neredeyse yok ve bu da onların yüksek güvenlikli pozisyonlar oluşturduğunu gösteriyor. Buna karşılık, büyük kullanıcılar riskten kaçınmak yerine karmaşık pozisyonlar oluşturuyor. Örneğin, 100 bin dolar üzeri mevduat sahiplerinin %50’sinden fazlası, *sağlık skoru* 1 ila 5 aralığında olan - dolayısıyla likidasyona daha yakın - pozisyonlara sahip. Bu durum, maksimum sermaye verimliliğini hedefleyen kaldıraçlı stratejilerle uyum içinde.

Kaiko Research bu gidişatın DeFi dünyasının temel prensipleri olan ‘açıklık’ ve ‘dağıtılmışlık’ ilkesine zarar verebileceğini savunuyor. Raporda şu uyarı yer aldı: “Küçük bir varlıklı kullanıcı grubuna bağımlı bir sistem, değişimlere karşı savunmasızdır ve ani bir varlık çıkışı durumunda Aave, önemli bir sarsıntı yaşayabilir.” Araştırma, platformun uzun vadeli büyümesini sürdürebilmesi ve istikrarını koruyabilmesi için, *yeni kullanıcılar için giriş engellerini azaltacak*, *kullanıcı deneyimini geliştirecek* ve *erişim kolaylığı* sağlayacak kapsamlı onboarding stratejilerinin hayata geçirilmesi gerektiğini vurguladı.