Crypto.com raporu: 2025 kripto düzenlemelerinde dönüm noktası

Kripto para platformu Crypto.com, 24’ünde yayımladığı raporda ABD, Avrupa Birliği ve Asya'da devam eden dijital varlık düzenlemelerini mercek altına aldı. Raporda, başlıca ülkelerin net bir düzenleyici çerçeve oluşturmaya başladığı ve özellikle *stabil kripto paralar*, *merkezi borsalar*, *merkeziyetsiz finans (DeFi)* ve *borsa yatırım fonları (ETF)* gibi önemli alanlarda hızlı bir şekilde yasal sisteme entegrasyon sürecine girildiği tespiti yapıldı.

2025 yılı itibarıyla ABD, merkeziyetsizlik ile geleneksel finans arasında denge kurmayı hedefleyen bir düzenleyici yaklaşıma geçmiş durumda. Yeni kurulan Trump yönetimi, dijital varlıklara *dostane* bir tutum sergileyerek ‘STABLE Yasası’ ve ‘GENIUS Yasası’ ile *stabil kripto paraların* yasal statüsü ile rezerv şartlarını netleştirdi. ABD Para Denetleme Ofisi (OCC) de geleneksel finansal kurumların *stabil kripto para mevduatlarını* tutabilmesine olanak tanıyarak bu varlıkların sisteme girişini kolaylaştırdı. Crypto.com’un analizine göre, bu gelişmelerin sonucunda stabil kripto paralar *ödeme aracı* olarak rolünü güçlendiriyor ve finansal altyapıya hızla dahil oluyor.

Avrupa tarafında ise mevcut MiCA düzenlemesi temel alınarak stabil kripto paralar ‘elektronik para tokenı’ ve ‘varlık temelli token’ olarak ayrıştırıldı. Hazır bulundurulması gereken rezervler ve işlem kısıtları gibi kurallar getirilerek daha sistematik bir yapıya geçildi. MiCA, merkezi borsalara Avrupa genelinde geçerliliği olan ‘pasaport’ hakkı tanıyarak düzenleme bütünlüğünü sağladı. Avrupa Bankacılık Otoritesi (EBA) ve Avrupa Menkul Kıymetler ve Piyasalar Otoritesi (ESMA), ortak denetimle süreci kontrol ediyor. Bu yapı, kripto projelerinin Avrupa genelinde daha güvenli ve regülasyon uyumlu şekilde faaliyet göstermesini mümkün kılıyor.

Asya’da ise Singapur ve Hong Kong, hem teknolojik inovasyonu destekleyerek hem de sermaye çekerek kripto merkezine dönüşüyor. Singapur, 30’dan fazla önemli ödeme lisansı vererek stabil kripto paraların günlük yaşamda kullanımını artırdı. Ayrıca FSMA düzenlemeleriyle yurt dışı borsaların da lisansa tabi olmasını sağladı. Crypto.com’a göre bu yasal ilerleme, eskiden olduğu gibi ‘düzenleme avantajı’ değil, artık ‘*düzenleyici güvenin*’ ana sermaye çekim unsuru olduğu bir döneme geçişi simgeliyor.

Ancak DeFi alanı hâlâ düzenleme konusunda ciddi zorluklarla karşı karşıya. ABD, *Tornado Cash* olayı sonrası kullanıcı arayüzlerinin kaydı ve *kimlik doğrulama sistemlerinin* (KYC) uygulanabilirliği gibi ‘pratik çözümler’ üzerinde duruyor. Trump yönetimi ise DeFi aracılarının varlık bildirim zorunluluğunu kaldıran kararnameye imza atarak bu alandaki *düzenlenemez doğayı* kabul eden bir yaklaşım sergiledi. Bu, DeFi alanı için realist bir kabule ve sistemiyle *birlikte yaşama* çabasına işaret ediyor.

Bir diğer hızlı gelişim gösteren alan da kripto para ETF ürünleri. ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC), *Bitcoin(BTC)* ve *Ethereum(ETH)* ETF’lerinin ardından *Solana(SOL)*, *Ripple(XRP)*, *Litecoin(LTC)*, *Dogecoin(DOGE)*, *Trump(TRUMP)* gibi popüler altcoin’ler için sunulan ETF başvurularını incelemeye aldı. Bunun yanında *staking* özellikli spot ETF’lerin de yolda olabileceği yönünde beklentiler artıyor. Bu gelişmeler, kripto varlıkların geleneksel piyasayla bütünleşmesinde kilit rol oynuyor. SEC, bu ürünlerde *gözetim, şeffaflık ve saklama* gibi geleneksel ETF kurallarını uygulayarak sektördeki *düzenleyici güveni* artırıyor.

Küresel düzeyde ise G20 ve Finansal İstikrar Kurulu(FSB) gibi kuruluşların öncülüğünde *uluslararası koordinasyon* dönemi başladı. FSB, 2025 G20 Zirvesi'nde yıl sonuna kadar dijital varlıklara yönelik küresel düzenleme çerçevesi oluşturulmasını önerdi. IMF ile birlikte yayımladığı raporda ise ülkeler arası hukuki uyumun önemine dikkat çekildi. Bu süreçte *on-chain KYC* ve *sıfır bilgi ispatları (ZK Proofs)* gibi teknolojilere dayalı sistemler de düzenlenerek hem *anonimliği* hem de *uyum yükümlülüklerini* aynı anda sağlayan modeller geliştiriliyor.

Crypto.com, bu kapsamlı raporla 2025’in ilk yarısını dijital varlıkların geleneksel finans sistemine girdiği *bir dönüm noktası* olarak tanımlıyor. Raporda, artık ülkelerin net düzenleyici çerçevelerini bir rekabet üstünlüğü olarak kullandığı vurgulanıyor. Bir zamanlar ‘*risk kaynağı*’ sayılan düzenlemeler, şimdi ‘*düzenleme primi*’ olarak görülmeye başlandı ve bu durumun, kripto endüstrisinin olgun bir ekosistem kurmasına öncülük ettiği ifade ediliyor.