Rusya, Bitcoin(BTC) madenciliğini ihracat kalemi olarak tanımaya hazırlanıyor

Rusya Merkez Bankası, Bitcoin(BTC) madenciliğinin rublenin değer kazanmasında belli ölçüde etkili olduğunu resmi olarak kabul etti. Ülkede kripto para ile ödeme hâlâ yasak olmasına rağmen, madencilik sektörü ‘gayriresmî ihracat’ şeklinde tanımlanıyor ve ekonomideki ağırlığını artırıyor.

Merkez Bankası Başkanı Elvira Nabiullina, yerel bir medya kuruluşuna verdiği röportajda Bitcoin madenciliğinin döviz piyasalarını etkilediğini ifade etti. Ancak sektörün büyük ölçüde ‘gri alan’ içinde faaliyet göstermesi nedeniyle bu etkinin tam olarak ölçülemediğini belirtti. Bu açıklamalar, Kremlin içindeki bazı yetkililerin madenciliği resmî ihracat kalemi olarak sınıflandırma önerileriyle aynı döneme denk gelince dikkat çekti.

Bitcoin madenciliği ‘ihracat kalemi’ oluyor

Başkan Yardımcısı Maksim Oreşkin, son katıldığı “Russia Calling” forumunda Bitcoin madenciliğini Rusya’nın henüz doğru biçimde hesaplamadığı yeni bir ihracat kalemi olarak tanımladı. Sanal varlıkların ülke dışına çıkması nedeniyle bu faaliyetin dış satım niteliği taşıdığını savundu. Ayrıca döviz akışı yeterince değerlendirilmediği için rublenin kur tahminlerinde sık sık yanılmalar yaşandığını vurguladı.

Sektör temsilcilerine göre ülkede her yıl on binlerce Bitcoin üretiliyor ve günlük madencilik geliri yaklaşık 10 milyar rubleye (yaklaşık 162 milyar TL) ulaşıyor. Sanayi Madencilik Derneği’nin verilerine göre Rusya, 2024 itibariyle küresel Bitcoin işlem gücünün (hashrate) yaklaşık %16’sını elinde bulundurarak ABD’den sonra ikinci sırada yer alıyor. Ancak Bitcoin yarılanması gibi gelişmeler nedeniyle üretim 2023’te yaklaşık 55.000 BTC iken, 2024’te 35.000 civarına geriledi.

Yasal ancak gri: Vergi yükü nedeniyle yasa dışı madencilik yaygın

Rusya, 2024 Kasım’ıyla birlikte kripto para madenciliğini belirli koşullarda yasallaştırdı. Elektrik tüketimi 6.000 kWh’nin altında kalan bireysel madenciler vergiye tabi değilken, şirketler ve tüzel kişiler kayıt yaptırarak vergi ödemek zorunda. Bu grupta kurumlara %25, bireylere %13 ile %22 arası ve yabancılara ise %30 vergi uygulanıyor.

Yine de yüksek elektrik giderleri ve vergi yükü sebebiyle çok sayıda madenci, hâlâ yasa dışı yöntemlerle çalışıyor. REN TV’nin aktardığına göre, yasa dışı madenciliğin doğurduğu vergi kaybı ve enerji zararı her yıl milyarlarca rubleyi buluyor. Elektrik sayaçlarını manipüle etme, enerji şirketi personeline rüşvet verme gibi yollar sıkça tercih ediliyor.

Örneğin 2018’den bu yana sayaçları baypas edip elektrik hırsızlığı yapan St. Petersburg’daki bir madencilik tesisi ya da cihazlarını soğutma tanklarına gizleyen Dağıstan’daki bir başka tesis bu konuda öne çıkan örneklerden. Ayrıca bir enerji firması personelinin yaklaşık 500.000 ruble (yaklaşık 8,1 milyon TL) karşılığında yasa dışı madenciliğe destek verdiği de bildirildi.

Yatırım var, ödeme yasak

Öte yandan, ülkenin en büyük bankası Sberbank, Bitcoin ve Ethereum(ETH) gibi kripto paralara endeksli yatırım ürünleriyle toplamda yaklaşık 15 milyar ruble (yaklaşık 243 milyar TL) değerindeki dijital varlık tahvillerini piyasaya sundu. Sberbank Başkan Yardımcısı Anatoly Popov, Rusya Merkez Bankası ve Mali İzleme Kurumu(Rosfinmonitoring) ile yakın iş birliği içinde olduklarını ve kendi blokzincir altyapılarını geliştirdiklerini duyurdu.

Ancak kripto paraların ödeme aracı olarak kullanılmasına dair tutum net: Kesinlikle yasak. Duma Maliye Komitesi Başkanı Anatoly Aksakov, düzenlediği basın toplantısında “Kripto paralar, Rusya’da hiçbir zaman para işlevi görmeyecek” diyerek yalnızca ruble ile ödeme yapılabileceğini yineledi.

Merkez Bankası daha önce defalarca kripto para borsaları ve token işlemlerinin tamamen yasaklanması gerektiğini dile getirmişti. Buna rağmen, 2024 Temmuz’dan 2025 Haziran’a kadarki dönemde Rusya’ya giren kripto para hacmi toplam 376,3 milyar dolara (yaklaşık 557,3 trilyon TL) ulaşarak, kriptonun yaptırımları delmede kullanıldığını bir kez daha gündeme taşıdı.

Merkez Bankası Birinci Başkan Yardımcısı Vladimir Chistyukhin, kripto para işlemlerini düzenleyecek yasal çerçevenin bir an önce oluşturulması gerektiğini vurguladı. Aynı zamanda tokenizasyon teknolojisiyle yabancı yatırımcıların Rus şirket hisselerine erişebilmesini sağlayacak sistemlerin de tartışıldığını belirtti. Bu adımlar, Batı yaptırımları altında alternatif finansal çözümler arayışının parçası olarak değerlendiriliyor.

‘yorum’: Rusya’nın kripto madenciliğini ihracat faaliyeti olarak tanımlamaya başlaması, küresel yaptırımlar altında alternatif döviz kaynakları yaratma çabasının işareti. Madencilik ve tokenizasyon, mevcut finansal ağlara kıyasla daha esnek ve denetlemesi zor kanallar sunuyor.

‘kelime’: Bitcoin madenciliği, gri alan, yasa dışı madencilik, tokenizasyon, dijital varlık tahvili, alternatif finans, ruble, kripto ödeme yasağı