ABD'den Çin merkezli AI şirketlerine ağır kısıtlama: DeepSeek yasaklanabilir

Amerikalı Cumhuriyetçi Senatör, Çin ile yapay zeka(AI) teknolojisi alanında tüm iş birliğini yasaklayan bir yasa tasarısı sundu. Eğer bu yasa kabul edilirse, AI şirketi DeepSeek'in ABD pazarına erişimi engellenebilir.

29 Ocak’ta (yerel saatle), Cumhuriyetçi Senatör Josh Hawley, ‘Amerika’nın Yapay Zeka Kapasitelerini Çin’den Ayrıştırma Yasası’nı (Decoupling America’s Artificial Intelligence Capabilities from China Act) teklif etti. Tasarı yürürlüğe girerse, ABD’li şirketler ve bireylerin Çin merkezli kuruluşlarla AI araştırma ve geliştirme iş birlikleri yapması yasaklanacak. Yasayı ihlal eden bireyler 1 milyon dolar, şirketler ise 100 milyon dolar para cezasına çarptırılacak. Ayrıca, federal hükümetten alınan sözleşme, hibe ve lisanslar iptal edilebilecek.

Bu yasa tasarısı, AI teknolojilerinin ihracat ve ithalatına yönelik yasakları da içerdiği için, Çin merkezli AI şirketlerinin ABD pazarına olan erişimini fiilen engellemesi bekleniyor. DeepSeek’in de bu kısıtlamalara tabi tutulabileceği düşünülüyor.

Tasarı, ABD ile Çin arasındaki devam eden ticaret gerilimlerinin bir parçası olarak gündeme geldi. Özellikle Trump’ın kısa süre önce Çin’den gelen ürünlere ek %10 gümrük vergisi getirmesiyle, ABD Kongresi’nde Çinli şirketlere yönelik kısıtlamalar artış gösterdi. Ancak bazı uzmanlar, bu yasanın büyük ölçüde sembolik bir niteliğe sahip olacağını öne sürüyor.

ABD’de kripto para ve yeni teknoloji regülasyonları konusunda uzman avukat Aaron Brogan, "Senatör Hawley, politik olarak hızlı tepkiler veren isimlerden biri," diyerek, "Bu yasa tasarısının Kongre’de onaylanmasından ziyade, siyasi gündemde varlık göstermek amacıyla sunulduğunu düşünüyorum," yorumunda bulundu. Şu anda Cumhuriyetçiler, ABD Senatosu’nda 53’e 47’lik küçük bir avantajla çoğunluğu elinde bulunduruyor ve Temsilciler Meclisi’nde de tarihsel olarak dar bir farkla önde. Dolayısıyla, iki partiden de ciddi destek görmeyen yasaların geçme ihtimali düşük.

Bunun yanı sıra, bazı uzmanlar tasarıda ciddi eksiklikler olduğunu dile getiriyor. Harvard Üniversitesi Berkman Klein Merkezi’nden araştırmacı Ben Brooks, bu tasarının AI teknolojilerinin risk seviyeleri arasında bir ayrım yapmadığını ve açık kaynaklı AI teknolojileri için istisna sunmadığını belirterek, "Yasa, tüm AI alanını kapsadığı için yürürlüğe girmesi halinde büyük bir gözetim mekanizması gerektirebilir. Bu da AI teknolojisinin açıklığını ve uluslararası iş birliğini zedeleyebilir," değerlendirmesinde bulundu.

Buna rağmen, ABD’de AI ve veri güvenliği konusundaki endişeler giderek artıyor. Yakın zamanda Washington eyalet meclisi, ABD hükümet cihazlarında DeepSeek uygulamasının kullanımını yasaklayan bir tasarı sunmayı planlıyor. Teksas eyaleti ise benzer bir düzenlemeyi halihazırda uygulamaya koymuş durumda. CNBC’nin haberine göre, ABD Donanması da güvenlik ve etik kaygıları nedeniyle DeepSeek yazılımının kullanımını yasakladı.

Bu kısıtlamalar sadece ABD ile sınırlı kalmıyor. İtalya, DeepSeek’i tamamen yasaklamışken, Tayvan ve Avustralya’daki hükümet kurumları da Çin merkezli AI teknolojilerinin kullanımını durdurma yönünde talimat verdi. Ayrıca, Güney Kore, Fransa, Hindistan, İrlanda ve Belçika dahil olmak üzere birçok ülkenin düzenleyici kurumları, DeepSeek’in veri işleme yöntemlerini incelemeye aldı.

Senatör Josh Hawley’nin sunduğu yasa tasarısının nihai olarak kabul edilip edilmeyeceği belirsizliğini koruyor. Ancak Çin merkezli AI şirketlerine yönelik düzenleyici baskının artacağı kesin görünüyor.