Ethereum(ETH) ekosisteminde yeni dönem: bApp modeli ile parçalanmış yapı birleşiyor

Ethereum(ETH), toplam kilitli varlık(TVL) açısından sektörde liderliğini sürdürmeye devam etse de, ağ aktivitesindeki düşüşle birlikte tüm ekosistemde bir ivme kaybı yaşandığı eleştirileri yükseliyor. Ethereum’un artık geliştirici dostu yapısı ve genel kullanıcı erişilebilirliği açısından rekabet gücünü kaybetmeye başladığı ifade ediliyor. Mevcut durumun önüne geçecek yenilikçi adımlar atılmazsa, platformun merkezinde olması gereken geliştiriciler ve kullanıcılar Ethereum’dan uzaklaşabilir.

Bu ortamda Ethereum ekosistemi içinde ön plana çıkan yeni yaklaşım ise ‘bazlı uygulamalar (bApp)’ oluyor. bApp; Ethereum’un doğrulayıcı grubunu temel güvenlik katmanı olarak kullanan tüm uygulama ve servisleri ifade ediyor. Bu uygulamalar; doğrudan Ethereum L1’de başlatılabilmeleri sayesinde ölçeklenebilirlik, birlikte çalışabilirlik ve düşük maliyet açısından avantaj sağlıyor. Ayrıca bApp’ler, parçalanmış durumda olan Ethereum ekosisteminin bütünleşmesinde ‘anahtar’ rol üstlenebileceği düşünülüyor.

Şu anda Ethereum üzerinde servis başlatmak isteyen projeler çoğunlukla yeniden stake etme (restaking) yöntemini tercih ediyor. Bu, doğrulayıcıların çıkış anahtarlarını kilitlemeleri ya da ek sermayeyi bloklayarak güvenliği sağlamaları anlamına geliyor. Ancak bu yöntem, hem hizmet geliştiricileri hem de doğrulayıcılar açısından oldukça maliyetli ve riskli. Anahtarların kilitlenmesi ve slashing (ceza) riskleri doğrulayıcılara zincirleme zarar verebilir ve bu durum Ethereum ağının genel güvenliğini tehdit edebilir.

bApp modeli ise geliştiricilere üçüncü bir seçenek sunuyor. Bu uygulamalar, yeniden stake etme gibi yüksek sermaye riski olmadan da doğrulayıcı grubuna bağlanarak servislerini başlatabiliyor. Doğrulayıcılar mevcut stake’leri üzerinden gelir elde edebilirken, geliştiriciler doğrulanmış güvenlik altyapısını düşük maliyetle kullanabiliyor. Bu yapı, küçük doğrulayıcıların veya riskten kaçınan katılımcıların da sisteme kolayca dahil olmasını sağlıyor ve böylece daha çeşitli ve sağlam bir doğrulayıcı ağı oluşturulmasına katkıda bulunuyor.

Ayrıca bApp yaklaşımı, Ethereum’un ölçeklenebilirlik sorununa da çözüm sunuyor. Geleneksel yeniden stake etme temelli başlatma yöntemleri sıfır toplamlı bir yapıdayken, bApp’ler genellikle sistemin genel değerini artıran ‘pozitif toplamlı’ bir yaklaşım benimsiyor. Yeni bir bApp ortaya çıktığında doğrulayıcılar için yeni gelir fırsatları doğarken, doğrulayıcı sayısının artışıyla söz konusu bApp’in güvenliği de yükseliyor; bu da sistemi olumlu yönde etkileyen bir döngü oluşturuyor.

bApp tabanlı mimariler, rollup’lar, oracle’lar ve köprüler gibi temel altyapı unsurları için de oldukça kullanışlı. Ayrı bir güvenlik yapısı kurmaya gerek kalmadan Ethereum L1’in dağıtık yapısı ve güvenlik özelliklerini devralmak mümkün oluyor. Bu yapı, tasarımı sadeleştiriyor ve maliyetleri azaltıyor. Dahası, bu sistem Ethereum dışındaki diğer blokzincirlerin L1 doğrulayıcı gruplarına da genişletilebileceği için, çoklu zincirleri kapsayan bir güvenlik ağına dönüşme potansiyeline sahip.

Ethereum’un gelecekte merkeziyetsiz toplumun temel platformu olabilmesi için, şu anki parçalı ekosistemi birleştirecek realist çözümlere ihtiyaç var. Geliştiricilere dost bir geliştirme ortamı, kullanıcılara kolay erişim ve güvenlik sağlanmalı. bApp, Ethereum’un yerleşik güvenliğini korurken ekosisteme giriş bariyerlerini azaltıyor, yeni katılımcıların rahatça yenilik yapmasını mümkün kılıyor ve dağılan topluluğu tekrar bir araya getirmek için önemli bir fırsat sunuyor.

Ethereum, yalnızca TVL sıralamasındaki liderliğine güvenerek rekabet gücünü sürdüremez. Bugün asıl ihtiyaç olan, kullanıcılara ve geliştiricilere yönelik daha iyi bir deneyim sunmak. Bu noktada bApp yaklaşımı, bu sorunları çözebilecek somut bir alternatif olarak ön plana çıkıyor. ‘Değer tabanlı altyapı (based infrastructure)’ ise teknik bir terim olmanın ötesinde, Ethereum’un bir üst seviyeye geçmesini sağlayacak ‘felsefi yönelimi’ temsil ediyor.