Messari: Arbitrum(ARB), dijital egemen devlet vizyonuyla yeni bir döneme giriyor

Kripto araştırma kuruluşu Messari Research, kısa süre önce yayımladığı bir raporda Arbitrum(ARB) ağının gelişiminin artık sadece bir katman-2 (L2) çözüm olmaktan çıktığını ve bir ‘*dijital egemen ulus*’ oluşturma vizyonuna odaklandığını belirtti. Rapora göre Arbitrum, çift ürün yapısı, çeşitli gelir modelleri ve gelişmiş yönetişim mekanizmaları sayesinde sürekli talep yaratan ve varlık büyümesini tetikleyen döngüsel bir sistem kuruyor.

2025 Mayıs itibarıyla Arbitrum One ağı, 2,59 milyar dolarlık DeFi toplam kilitli varlık (TVL) ve 6,6 milyar dolarlık stablecoin arzı ile en yüksek sıralarda yer alan katman-2 likidite altyapılarından biri konumunda. Ağ üzerinde faaliyet gösteren Renegade adlı on-chain dark pool, Ostium adındaki gerçek dünya varlıklarına dayalı perpetual borsa ve Fluid adlı kredi platformu gibi birçok yeni DeFi uygulaması, ekosistemin derinliğini artırıyor. Bu uygulamalar, kullanıcı işlem ücretleri ve öncelik teklifleri yoluyla gelir akışlarının temelini oluşturan ‘*Timeboost*’ açık artırmasına katkı sağlayarak DAO'nun gelir yapısını güçlendiriyor.

Arbitrum Orbit ise kişiselleştirilmiş blok alanı sayesinde geliştiricilere yönelik bir ekosistem oluşturuyor. Messari Research, Nitro framework’ü temelinde ana ağda 48 adet özel zincirin aktif olduğunu ve 38 zincirin de test veya geliştirme aşamasında bulunduğunu aktardı. Geliştiriciler, kendi belirledikleri tokenları gaz ücreti olarak kullanabiliyor, Timeboost ve veri erişilebilirliği modlarını bağımsız şekilde yapılandırarak özgün zincir mimarileri ortaya koyabiliyor.

Arbitrum’un mali yaklaşımı ise “ekonomik fırsat bölgesi” fikri etrafında şekilleniyor. Blok alanından elde edilen gelir ArbitrumDAO hazinesine aktarılıyor ve bu kaynaklar ekosistem yatırımları ile gerçek dünya varlıklarına dayalı (RWA) getiri çeşitlendirme programlarına yönlendiriliyor. Örneğin, Stabil Hazine Fonu (STEP) aracılığıyla ArbitrumDAO, BlackRock’ın BUIDL ve Franklin Templeton’ın BENJI gibi ürünlerine 27 milyon dolardan fazla yatırım yaparak 740 bin dolarlık faiz geliri sağladı.

Arbitrum Gaming Ventures (AGV) da yaklaşık 200 milyon ARB değerindeki bütçesiyle blokzincir tabanlı oyun ve altyapı yatırımlarına odaklanıyor. İlk aşamada Wildcard ve Hive Labs başta olmak üzere beş projeye toplam 10 milyon dolar fon sağlandı. Ayrıca 2025 Haziran ayında başlayacak DeFi Rönesans Teşvik Programı (DRIP) da dört sezona bölünmüş şekilde toplam 80 milyon ARB’yi likidite sağlayıcılarına dağıtacak.

Bütün bu gelişmeler, Arbitrum’un kendi yönetişim tokenı ARB üzerinden ağ ölçeklenebilirliği, finansal yapılanma ve yatırım stratejilerine kadar tüm on-chain protokol süreçlerinde DAO’nun etkisini artırdığını gösteriyor. 31 Mayıs 2025 itibarıyla ArbitrumDAO hazinesi 1,21 milyar dolarlık varlığa sahipken, ARB token sahipleri tarafından toplamda 59 zincir üstü teklifin kabul edilmesiyle birlikte özerk ve katılımcı bir yönetişim ortamı oluşmuş durumda.

Messari Research, Arbitrum’u sadece bir ölçekleme çözümü yerine, bağımsız ve kendi kendine yeten bir ekonomik topluluk olarak yeniden tanımlıyor. Kurum, bu yapının merkeziyetsiz yönetişime dayalı bir on-chain ekonomisinin gelecekteki modeli konusunda bir dönüm noktası sunduğunu vurguluyor. Sonuç olarak raporda, Arbitrum’un teknoloji, ekonomi ve yönetişimi entegre eden bir ‘*dijital egemen devlet*’ vizyonunun öncüsü olarak konumlandığı ifade ediliyor.