Kripto piyasasında likidite krizi: Bitcoin(BTC) ve diğer varlıklarda milyarlarca dolarlık tasfiye

10 Ekim civarında, ABD kaynaklı jeopolitik risklerin küresel finans piyasalarında sarsıntı yaratmasıyla birlikte, kripto para piyasası da *şimdiye kadarki en büyük kaldıraç azaltma* ve *likidite daralması* ile karşı karşıya kaldı. Kaiko Research tarafından yayımlanan son rapora göre, ani fiyat düşüşleri ve milyarlarca dolar değerindeki *zorunlu tasfiyeler* piyasayı sarstı; büyük borsalar genelinde işlem likiditesi adeta durma noktasına geldi.

Rapor, Trump’ın Çin’in nadir toprak elementi ihracatını sınırlamasına misilleme olarak *ek gümrük vergileri* gündeme getirdiği cuma öğleden sonrası itibarıyla küresel hisse senetlerinde yaşanan düşüşe dikkat çekiyor. Ancak *kripto paralar üzerindeki etki* bu düşüşün de ötesine geçti. Bitcoin(BTC) dahil olmak üzere önde gelen dijital varlıkların fiyatı hızla gerilerken, Binance ve OKX gibi büyük borsalarda yalnızca BTC uzun pozisyonlarında 2 milyar dolarlık tasfiye gerçekleşti. En yüksek likidasyonun görüldüğü borsalar ise sırasıyla Bybit (72 milyon dolar) ve OKX (32 milyon dolar) oldu.

Kaiko Research, büyük tasfiyelerin *Trump’ın açıklamasından hemen sonra* saat 20:57’de yoğunlaştığını ve bu durumun piyasadaki pozisyonların ağırlıklı olarak *long* yönlü olmasından kaynaklanan bir kırılganlığa işaret ettiğini belirtti. Açık pozisyon hacmi ise genel olarak %10’dan fazla azalarak kaldıraçlı işlemler üzerinden oluşan fazla ısınmanın bu çöküşte kilit rol oynadığını ortaya koydu. Hafta sonunda bir miktar toparlanma görülse de açık pozisyonlar eski seviyesine dönmedi ve baskı altında kaldı.

İlginç bir şekilde, jeopolitik gerilimle aynı dönemde Trump bağlantılı kripto para projesi WLFI (World Liberty Financial) ile ilişkili token’larda da *erken satış baskısı* gözlemlendi. Fiyat oynaklığı başlamadan bile önce görülen bu hareketlilik, yatırımcıların zaten *yüksek kaldıraç* ve *korku temelli işlemler* nedeniyle endişe içinde olduklarını gösteriyor.

Likidite kuruması ise bu süreci daha da kötüleştirdi. BTC, Ethereum(ETH), Solana(SOL) ve Ripple(XRP) gibi büyük varlıklarda işlem hacimleri kısa sürede artmasına rağmen, büyük borsalarda emir defteri derinliği önemli ölçüde azaldı. Binance, Crypto.com ve Kraken gibi platformlarda *gerçek alış emirleri*, sadece orta fiyattan %4 ila %10 seviyesinde iskontolu fiyatlarda gözlemlendi. Bu durum, *piyasa yapıcıların riskten kaçınarak* piyasadan geri çekilmeye başladığını gösteriyor.

Kraken’de BTC-USD alış-satış farkı 1.500 dolara kadar genişlerken, Coinbase ve Crypto.com’da bu fark 500 ila 1.000 dolar arasında değişti. Bu olağan dışı *spread*, piyasa yapıcı eksikliğinden kaynaklanan *likidite krizine* işaret ediyor. Kaiko Research, bunun sadece geçici bir şok değil, aynı zamanda yapısal bir risk olduğunun altını çiziyor.

Ayrıca Binance’te işlem gören USDe fiyatında gözlenen *ani çöküş* de piyasa dengesine darbe vurdu. Ethena tarafından çıkarılan ve birincil piyasada 1 dolarlık sabit fiyata sahip olan USDe, spot piyasada kısa süreliğine 0,65 dolara kadar düştü. Bu durum, türev ürünlerdeki fiyat pozisyonlarını da etkileyerek *ek tasfiyelere* yol açtı. Yaşananlar, tek bir borsaya bağlı ‘fiyat oraklılarının’ (price oracle) sınırlarını ortaya koyarken, sektörde *çoklu oracle* temelli *referans endekslerinin* önemini bir kez daha vurguladı.

Kaiko, yayımladığı raporda bu tür bir çöküşün yalnızca geçici bir sarsıntı olarak değerlendirilmemesi gerektiğini ifade etti. *Kaldıraç kullanımı*, oracle yapısı ve *likidite sağlama modelleri* başta olmak üzere birçok yapının yeniden gözden geçirilmesi gerektiğini belirtti. Şirket, önümüzdeki dönemde bu yapısal riskleri azaltmak için *fiyatlama mekanizmaları* üzerine derinlemesine analizler içeren ek raporlar yayımlayacaklarını da açıkladı.