Kripto dolandırıcılığına karşı Chainabuse ve Scamwatch uyarısı: 'Garantili kazanç' tuzak olabilir

Kripto para dolandırıcılıkları her geçen gün daha karmaşık hale gelirken, dolandırıcıların kullandığı yöntemler de dikkat çekici şekilde *kurnaz* hale geliyor. Genellikle sürecin başlangıcında sosyal medyada tanışılan biri ya da yakın bir tanıdık, ‘garantili kazanç’ vaadiyle Bitcoin(BTC) yatırımı öneriyor. Başta her şey gerçek gibi görünse de, dolandırıcı bir anda ortadan kayboluyor ve kullanıcıların *nakit, coin ve hatta kişisel verileri* yok oluyor. Bu gibi vakalarda, dolandırıcının peşine düşmek çoğu zaman sonuçsuz kalıyor. Ancak ‘şeffaf bir şekilde bildirimde bulunmak’, benzer olayların önüne geçmek için oldukça önemli hale geliyor.

Kripto para dolandırıcılığına karşı *önleyici rol* oynayan en önemli araçlardan bazıları Chainabuse ve Scamwatch adlı platformlar. Bu iki sistem, kripto odaklı dolandırıcılıkları farklı yöntemlerle ele alıyor ve kullanıcılara *farkındalık* kazandırıyor.

Chainabuse, herkesin erişebileceği bir kamu platformu. Kullanıcılar buradan kripto para kaynaklı dolandırıcılıkları bildirebiliyor ve diğer kullanıcılarla bilgi paylaşımı yaparak zarar zincirinin genişlemesini engelleyebiliyorlar. Sahte cüzdan adreslerinden kimlik avı sitelerine kadar birçok *dolandırıcılık yöntemine* ilişkin bilgi paylaşılabiliyor. Yapılan her ihbar, büyük kripto para şirketleriyle de gerçek zamanlı paylaşılıyor. Benzer dolandırıcılık vakalarının birbiriyle eşleştirilmesi sayesinde, daha büyük organizasyonlar ortaya çıkarılabiliyor.

Scamwatch ise Avustralya Rekabet ve Tüketici Komisyonu(ACCC) tarafından işletilen halk tabanlı bir izleme sistemi. Burada yalnızca kripto para değil, her türden dolandırıcılık rapor edilebiliyor. Bu sistem doğrudan cezai işlem uygulamasa da, toplanan veriler dolandırıcılık eğilimlerinin analiz edilmesi, kamu bilgilendirme faaliyetlerinin düzenlenmesi ve yasa uygulayıcı kurumlarla iş birliği yapılması için kullanılıyor. Scamwatch ayrıca basılı yayınlar ve sosyal medya uyarıları aracılığıyla *toplumsal farkındalık* sağlıyor.

Bu iki sistemin ortak özelliği ‘zarar tazmininden’ çok *önleme* odaklı çalışmaları. Toplanan veriler, başka kullanıcıların benzer tuzaklara düşmesini engellemek için kritik öneme sahip. Chainabuse kullanıcılarına soruşturma başlatmak için kullanılabilecek *hukuki kılavuzlar* da sunarak, dolandırıcılık sonrası adım atmak isteyenlere yol gösteriyor.

ABD Federal Soruşturma Bürosu(FBI) tarafından 2024’te paylaşılan verilere göre, yalnızca bu yıl içinde Kriminal İnternet Suçları Merkezi(IC3)’ne kripto para dolandırıcılığıyla ilgili 140.000'den fazla başvuru yapıldı. Kaydedilen toplam zarar yaklaşık 129 milyar 270 milyon won (yaklaşık 12,7 trilyon ₩) oldu. Bu rakamlar arasında 60 yaş üstü bireyler *en büyük zararı* yaşayan grup olarak öne çıktı; yaklaşık 20,4 milyar dolar (yaklaşık 2,8 trilyon won) kayıp verdikleri bildirildi. Bu durum, kamuoyunun kripto para dolandırıcılığına karşı *daha bilinçli* hareket etmesi gerektiğini açıkça gösteriyor.

Peki böyle bir durumda nereye ve nasıl bildirim yapılmalı? Chainabuse üzerinden bir Bitcoin dolandırıcılığı ihbar etmek için platformun resmi web sitesine girerek ‘olay bildir’ seçeneği tıklanmalı. Ardından açılan listeden dolandırıcılık türü seçilir ve olayın ayrıntıları açıklanır. Dolandırıcının cüzdan adresi, iletişim şekli ve kullandığı yöntemler gibi mümkün olduğunca fazla veri girilirse, bu bilgilerin değeri artar. Ekran görüntüsü veya dosya gibi destekleyici belgeler de eklenebiliyor.

Kişisel kayıpların telafisi kolay olmasa da, bu tür gönüllü şikayetler ve bilgi paylaşımları daha büyük çaplı zararların önüne geçmek için *ilk ve en önemli adım*. Kripto para kullanıcıları, ‘olağandışı yatırım tekliflerine’ karşı her zaman dikkatli olmalı. Şüpheli bir durum sezilirse, hemen bildirim yapıp çevredeki insanlarla paylaşmak, başkalarının da korunmasına yardımcı olur.