Ethereum(ETH) 10 Yaşında: Liderliği Sürdürmesi İçin Ne Değişmeli?

Ethereum 10 Yaşında: Gelecek 10 Yıla Hazır mı?

Ethereum(ETH), 10 yıl önce piyasaya sürüldüğünden bu yana blokzincir teknolojisinin gelişiminde merkezi bir rol oynadı. Akıllı sözleşmeler ile merkeziyetsiz uygulamaların önünü açan proje, bugüne kadar Ethereum Sanal Makinesi (EVM) uyumlu projelerle güçlenen geniş bir ekosistem kurmayı başardı. Ancak uzmanlar, önümüzdeki 10 yılda liderliğini sürdürmesi için Ethereum’un ciddi yapısal değişiklikler geçirmesi gerektiğini söylüyor.

2015 yılında piyasaya çıkan Ethereum, yalnızca bir dijital ödeme sistemi olmanın ötesine geçerek merkeziyetsiz uygulamaların(programlanabilir blokzincir) geliştirilebileceği ilk platformlardan biri oldu. Bu sayede merkeziyetsiz finans (DeFi), benzersiz tokenlar (NFT) ve merkeziyetsiz otonom organizasyonlar (DAO) gibi alanların büyümesinde temel bir altyapı sağlayarak, dünya genelinde 80’den fazla ülkede milyonlarca işlem barındıran bir ağ haline geldi. Bu durum Ethereum’u ‘önemli blokzincir altyapısı’ konumuna taşıdı.

Ancak son dönemde rakip birinci katman (L1) çözümlerinin hızla gelişmesi, Ethereum’un rekabet gücünü tehdit ediyor. Bitget Wallet’ın Pazarlamadan Sorumlu Başkanı Jamie Elkaleh’e göre, Ethereum’un başarısı artık yeni bir ‘öldürücü uygulama’dan (killer app) değil, altyapı olgunluğundan geçiyor. Elkaleh, özellikle ağın ölçeklenebilirliği, zincirler arası etkileşim kabiliyeti ve kullanıcı deneyiminin iyileştirilmesi gerektiğine dikkat çekti. Onun görüşüne göre, Ethereum’un bundan sonra önceliği, ikinci katman (L2) çözümleriyle yaşanan teknik uyumsuzlukları en aza indirerek daha ‘ucuz ve hızlı işlemler’ sunmak olmalı.

Elkaleh ayrıca Ethereum’un yol haritasının teknolojik açıdan kapsamlı olsa da uygulama aşamasında karmaşık ve yavaş ilerlediğini belirtti. Bu nedenle Ethereum’un gelişim temposu iyileştirilmediği sürece, kullanıcı deneyimi ve geliştirme verimliliğinde rakiplerinin gerisinde kalabileceğini savunuyor. Bu gelişmeler, Ethereum’un uzun vadeli liderliğinin tehdit altında olabileceğine işaret ediyor.

Öte yandan Ethereum’un temel katmanı olan L1 altyapısının güçlendirilmesini savunanlar da artıyor. Taraxa’nın kurucu ortağı Steven Pu, L2 çözümleri için “ağı bozan davetsiz misafirler” benzetmesinde bulunarak, bu yapıları ‘merkezi, güvenli olmayan eklentiler’ olarak tanımladı. Pu’ya göre, Ethereum’un sürdürülebilirliği, ‘L2 bağımlılığının azaltılması’ ve ‘L1 performansının radikal biçimde güçlendirilmesi’ ile mümkün olabilir.

Bugün itibarıyla Ethereum’un uzun vadede ‘2 numaralı blokzincir’ konumunu koruyup koruyamayacağı belirsiz. Hem ölçeklenebilirlik hem de verimlilik açısından kullanıcı taleplerine yanıt verirken, merkeziyetsizlik ilkesine sadık kalıp kalamayacağı sorusu hala net değil. Tüm gözler ise Ethereum’un Türk lirası cinsinden piyasa değeri ve birim fiyatının yeniden zirve yapıp yapamayacağına çevrilmiş durumda.