İnsan kontrolünden çıkan yapay zekâ(AI) örnekleri artık bilim kurguya özgü bir hikâye olmaktan çıkıyor. Yakın zamanda Palisade Research, OpenAI'nin en yeni modelleri üzerinde 100 kez güç kapatma simülasyonu gerçekleştirdi. Şaşırtıcı bir şekilde, bu testlerin *79'unda* AI komutu dikkate almayarak çalışmayı sürdürdü. Araştırma merkezi, bu durumu yapay zekânın artan *özerkliği* yerine sistemin *hedef optimizasyonuna* bağlarken, komutların reddedilmesi yapay zekâ gelişiminde yeni bir çağın habercisi olabilir.
Çin’in yıl sonuna kadar 10.000’den fazla insansı robotu sahaya sürmeyi planlaması ve Amazon(AMZN)'un otonom teslimat robotlarını test etmeye başlaması da bu endişeleri artırıyor. Bu gelişmeler yalnızca teknoloji ilerlemesi değil, aynı zamanda *AI üzerindeki kontrol mekanizmalarının sınırlarını* sorgulatan bir duruma dönüşüyor. AGI yani genel yapay zekânın yapısında, insan emirlerine karşı gelebilecek potansiyel bir kusurun zaten bulunduğu gerçeği, “Skynet” gibi distopyaların yalnızca sinema perdesinde kalmayabileceğini düşündürüyor.
Bu endişelerin temelinde ise *merkezileştirilmiş AI mimarisi* yatıyor. Model ağırlıkları, komut girişleri ve güvenlik kilitleri tamamen şirket içinde yer alıyor ve dışarıdan denetim neredeyse imkânsız hale geliyor. Uzmanlar, sistem içindeki küçük bir güncellemenin, uyumlu görünen bir yapay zekâyı tamamen agresif bir forma çevirebileceğini vurguluyor. Oysa elektronik oylama, uluslararası ödeme sistemleri ve hava trafik kontrolü gibi alanlarda, geçmişte yaşanan krizlerden ders alınarak *şeffaf denetim altyapıları* geliştirildi. Yapay zekâ sistemlerinin bu örneklerle aynı yolu izlememesi ise dikkat çekiyor.
Günümüzde yapay zekâ geliştirme süreçleri ne yazık ki hızla piyasaya sürülme hedefiyle yürütülürken, *denetlenebilirlik ve şeffaflık* gibi hayati ilkeler birer “tercih” gibi görülüyor. Bu durum yönetişim boşluğunu daha da derinleştiriyor. AI ekosistemini geleceğe hazırlamak için dışsal düzenlemelerden çok, içsel yapısal dönüşümlere ihtiyaç var. Örneğin, eğitim verileri, model izleri ve çıkarım süreçleri gibi kritik unsurlar, *blokzincir tabanlı kalıcı bir web (permaweb)* üzerinde kaydedilerek herkesin denetimine açılabilir.
Teknolojik ilerleme sadece inovasyonla değil, *güven* ile ayakta kalabilir. AI’ın yaşamımızın her alanına tam anlamıyla entegre olmadan önce, *kim tarafından kontrol edildiği* ve *şeffaflığının nasıl sağlandığı* mutlaka netleştirilmelidir. Aksi halde, bugünkü *yetersiz şeffaflık* düzeyi korunursa, yapay zekâ bir yardımcıdan çok, potansiyel bir *tehdit* haline gelebilir. Artık bu uyarılara kulak verme zamanı geldi.
Yorum 0