Özel Hisse Tokenizasyonu, Küresel Sermaye Piyasalarında Devrim Yaratabilir

Tokenizasyon, 2017'deki ICO (ilk coin arzı) furyasıyla birlikte kripto para dünyasının blokzincir teknolojisiyle geleneksel finansı modernleştirme vizyonu olarak öne çıkmaya başladı. Ancak bugüne kadar tartışmalar çoğunlukla mevcut hisseleri blokzincir ortamına taşıyarak gerçek zamanlı alım-satım ve küçük hissedar yapısını mümkün kılmak ekseninde kalmış durumda. Hisse senedi piyasası halihazırda yüksek verimlilikle işlediği için bu yaklaşımın **yenilikten çok iyileştirme** anlamına geldiği söylenebilir.

Gerçek değişim ise **halen büyük ölçüde verimsiz kalan özel piyasalarda** yaşanabilir. Günümüzde özel hisse piyasasının bilgiye erişimi sınırlı, ücretleri yüksek ve yatırımcıların %80’inden fazlası mevcut düzenlemeler nedeniyle bu alana giremiyor. Bu sınırlayıcı yapı, sermaye oluşumunu engelliyor. Buna karşılık, özel hisselerin tokenize edilmesi, sadece dijitalleşmenin ötesinde bir etki yaratabilir; bu yaklaşım, sermaye erişiminin yöntemini yeniden kurgulayarak **finansal kapsayıcılığı kökten artırabilecek bir dönüşüm noktası** sunar.

Yüksek büyüme potansiyeli taşıyan şirketlere borsa öncesi yatırım, günümüzde yalnızca bazı girişim sermayesi fonları ve kurumsal yatırımcılar için erişilebilir durumda. Amazon borsaya açıldığında şirket değeri 438 milyon dolardı; oysa bugünün unicorn şirketleri 50 milyar doları aşan değerlemelere rağmen halen halka arz edilmiyor. Stripe, OpenAI ve SpaceX gibi örnekler, sıradan yatırımcıların bu büyüme döngülerine katılımını neredeyse imkânsız hale getiriyor. Eskiden bireysel yatırımcılar da erken aşamalara erişebiliyordu; bugün ise sermaye piyasaları yalnızca üst segmentte çalışıyor ve bu da **“fırsat eşitsizliğini” daha da derinleştiriyor**.

Bu durum sadece Amerika’daki Silikon Vadisi’ne özgü değil. Avrupa, Asya ve Orta Doğu'daki şirketler de artık halka arz yerine özel sermayeyi tercih ediyor ve egemen servet fonları ya da aile ofislerinden fon sağlıyorlar. Dolayısıyla **küresel ölçekte çoğu yatırımcı, dinamik büyüme fırsatlarının dışında kalıyor**.

Tokenizasyon bu döngüyü kırmak için bir çözüm olabilir. Özel hisselerin blokzincir üzerinde dijitalleştirilmesi, şirketlerin küresel çapta daha fazla yatırımcıdan doğrudan fon sağlamasına olanak tanır. Blokzincir, mülkiyeti dijital biçimde temsil eder ve bu mülkiyeti doğrulanabilir şekilde iletebilir. Bu sayede aracı maliyetleri azalır ve **sermaye toplama sürecinin maliyeti ve karmaşıklığı önemli ölçüde düşer**. Ayrıca blokzincirin sunduğu likidite modeli, girişimlerin kurucuları veya erken dönemdeki yatırımcılar için, tüm hisselerini elden çıkarmadan, kısmen likidite sağlayabilecekleri bir zemin yaratır.

Geleneksel düzenlemeler, genel yatırımcıyı aşırı risklerden koruma iddiasındadır ancak gerçekte 20’li yaşlardaki bireyler kolayca kaldıraçla oynanan mem hisse senetleri veya kripto türev ürünlerine erişebiliyor. Sorun, yatırımlardaki riskin kendisi değil, **yatırımcıyı doğru şekilde eğitemeyen sistemin kendi kusurlarıdır**. Günümüzde geçerli olan “nitelikli yatırımcı” tanımı, 1930’larda hazırlanmış ve yalnızca 1 milyon doların üzerinde net serveti veya yüksek gelir düzeyi olan kişilere özel yatırım fırsatlarını açan eski bir düzenlemedir. Bu da yalnızca halihazırda sermayeye sahip olanların daha fazla imkana kavuşmasına neden olan **çağdışı bir sınırdır**.

2025’e kadar, dünya genelindeki özel piyasa varlıklarının toplam değerinin 15 trilyon dolara ulaşacağı öngörülüyor. Ancak bu devasa büyüklüğe rağmen sıradan yatırımcılar halen bu piyasaların dışında tutuluyor. Bu noktada tokenizasyon, **büyük bir ‘piyasa özgürleşmesi’ potansiyeli** taşıyor. Eğer şirketler ciroları 300 milyon dolara ulaşmadan önce hisse senetlerini tokenleştirebilirse, yüz binlerce bireysel yatırımcı bu sürece erken aşamada katılabilir.

Elbette **risk faktörleri görmezden gelinemez**. Ancak blokzincir teknolojisi, mevcut sistemlerden daha fazla şeffaflık ve izlenebilirlik sunabilir. Dolayısıyla tam bir düzenleme boşluğu yaratmadan, yatırımcıların korunmasını sağlayacak yapılar içinde özel piyasalara erişim sunmak oldukça uygulanabilir bir yaklaşımdır. İşte bu nokta, sadece azınlığın erişebildiği sermaye piyasasını **katılıma dayalı yeni bir düzene dönüştüren asıl yenilik** olabilir.

Daha da önemlisi, özel hisse tokenizasyonu **küresel ölçekte sermaye erişimini baştan tanımlayabilir**. Halka arz altyapısı yetersiz olan gelişmekte olan ülkelerde bile, bu yöntem yeni bir finansman modeli olarak kullanılabilir. Bu da sıradan bir işlem hızı artışı değil, **ekonomiyi kimlerin şekillendirebileceğini belirleyecek yetki dengesinin yeniden kurulması** anlamına gelir.

Bugünün ihtiyacı, mevcut sistemi hızlandırmak değil, **tamamen farklı bir finansal altyapı inşa etmektir**. Özel hisselerin tokenizasyonu bu çerçeveyi oluşturabilir ve gelecek neslin ekonominin gerçek aktörleri mi yoksa sadece izleyicileri mi olacağını belirleyecek bir yol ayrımında duruyoruz.