Ethereum(ETH), birlikte çalışabilirliği merkezine alıyor: L2 ağları için dev adım

Ethereum(ETH) ekosistemindeki araştırmacılar, önümüzdeki 6 ila 12 ay içinde en önemli geliştirme hedefinin *‘birlikte çalışabilirlik’* (interoperability) olduğunu belirtti. Kullanıcı deneyimini iyileştirmenin kilit yolu olarak, ‘niyet odaklı’ (intent-based) mimari ve genel mesaj iletimi temelli ağ yapısı ön planda tartışılıyor.

Ethereum Vakfı, kısa süre önce resmi blogunda yayımladığı açıklamada, birlikte çalışabilirliği en öncelikli strateji olarak ele alacağını ve katman 1 (L1) ile çeşitli katman 2 (L2) rollup ağları arasında sorunsuz etkileşim sağlayacak altyapılara yatırım yapacağını duyurdu. Vakfın hedefi, kullanıcının yalnızca istediği *‘sonucu’* belirtmesi ve işlem detaylarının ağ tarafından otomatik olarak yönetildiği bir sistem kurmak. Bu doğrultuda *dahil olma süresi, kesinlik, L2 mutabakatı ve imza verimliliği* gibi teknik kriterler ışığında performans optimizasyonu yapılması planlanıyor.

Birlikte çalışabilirliğin öncelikli geliştirme konusu olarak öne çıkmasının sebebi, Ethereum'un ölçeklenebilirliğini sağlayan farklı L2 çözümlerinin birbirinden farklı yapılarla çalışması ve bu durumun ekosistem genelinde ciddi bir *parçalanma sorununa* neden olması. Araştırmacılar, mevcut mesaj iletim teknolojilerinin yavaş mutabakat süresi nedeniyle teknik darboğaz yaşandığını vurguladı. Bu sorunun çözümü için vakıf, birlikte çalışabilirlik alanındaki çalışmalarını üç aşamalı bir süreç dahilinde sürdürüyor.

İlk aşama *başlangıç adımı* olarak tanımlanıyor ve Açık Niyet Çatısı(Open Intents Framework), Ethereum birlikte çalışabilirlik katmanı ve standart belirleme çalışmalarından oluşuyor. Açık Niyet Çatısı, niyet odaklı işlemleri destekleyen modüler ve hafif bir yapı sunuyor. Deneme amaçlı akıllı sözleşmeler halihazırda çalışır durumda ve 2024'ün ikinci yarısında denetim sonrası L2 ağları arasında doğrulama sürecinin başlatılması planlanıyor.

Ethereum birlikte çalışabilirlik katmanı, L2 ağlarının güvene dayanmadan birbirine bağlandığı bir yürütme altyapısı sunuyor. Bu yapı ERC-4337 hesap soyutlama standardı üzerine kurularak, akıllı sözleşme tabanlı cüzdanların hem kullanışlılığını hem de güvenliğini artırmayı hedefliyor. Sistem tasarımının bir diğer merkezi bileşeni olan *birlikte çalışabilirlik standartları*, zincirler arası tutarlı kullanıcı deneyimi sunmak için kritik öneme sahip. Örneğin ERC-7828 ve ERC-7930, zincirler arası adres protokolünü belirliyor; ERC-7811, çeşitli zincirlerdeki aynı token’ları tek bir varlık gibi tanımlıyor; ERC-5792, çoklu çağrı akışlarını yönetiyor; ERC-7683 ise ortak niyet formatını kapsıyor.

İkinci aşama *hızın artırılması* konusuna odaklanmış durumda. Bu bölümde ağ genelindeki gecikme sürelerinin azaltılması ve verimli mesaj iletim mekanizmalarının geliştirilmesi hedefleniyor. Son aşama olan *tamamlama süreci*nde ise ağın L1 düzeyindeki kesinlik süresini kısaltmak veya sıfır bilgi ispatı (zk-proof) desteğini artırmak gibi teknik çözümler değerlendiriliyor.

Ethereum Vakfı’nın bu stratejisi, kullanıcıların karşılaştığı karmaşık ve kopuk yapıları sadeleştirerek, birden fazla rollup tabanlı ortamda kesintisiz zincirler arası etkileşimi mümkün hale getirmeyi amaçlıyor. Sektör uzmanları, bu geliştirmelerin önümüzdeki aylarda kullanıma hazır hale gelmesi durumunda, L2 ölçeklenebilirliği ve akıllı sözleşme deneyiminde *önemli ilerlemeler* sağlanacağını düşünüyor.