ABD'den Ağ Tarafsızlığına Yeni Darbe: Merkeziyetsiz İnternet Çözümleri Öne Çıkıyor

ABD Federal Temyiz Mahkemesi, bir kez daha ‘ağ tarafsızlığı’ (net neutrality) koruma düzenlemelerini geçersiz kıldı. Bu gelişme, internet erişim haklarıyla ilgili tartışmaları yeniden alevlendirdi. Ağ tarafsızlığı, internet servis sağlayıcılarının (ISP) belirli içerik veya hizmetlere ayrımcılık yapmadan aynı hızda sunmasını gerektiren bir prensiptir. Ancak bu karar, ISP'lerin belirli platformlar için ‘hızlı geçiş’ seçenekleri oluşturmasına veya rakip hizmetleri kasıtlı olarak yavaşlatmasına olanak tanıyabilir.

Uzmanlar, ISP'lerin aşırı piyasa hakimiyetinin bilgi akışı ve tüketim alışkanlıklarını çarpıtabileceği konusunda uyarıyor. Bu durum, şirketlerin karlarını önceleyerek kullanıcıların bilgiye serbest erişimini tehdit edebileceği anlamına geliyor. Daha önce AT&T ve Comcast gibi firmaların belirli hizmetleri hızlandırdığı veya kısıtladığı vakalar kayıtlara geçmişti. Özellikle interneti temel altyapı olarak kullanan blokzincir ve kripto para sektörü açısından, bilgi sansürü ve erişim kısıtlamaları yeni bir risk unsuru oluşturabilir.

Bu süreçte merkeziyetsiz teknolojiler, geleneksel altyapının yarattığı sorunlara çözüm olarak öne çıkıyor. Blokzincir tabanlı ağlar, verileri ve trafiği dağıtarak tekil şirketlerin veya hükümetlerin sansür uygulamasını veya erişimi engellemesini zorlaştırmayı hedefliyor. Merkeziyetsiz fiziksel altyapı ağları (DePIN) modeli ile internet hizmetlerini merkeziyetsiz hale getirmek de mümkün olabilir. Böylece bilgiye erişim konusunda daha adil ve özgür bir ortam sağlanabilir.

Bazı uzmanlar, merkeziyetsiz ağların ağ tarafsızlığını korumada uzun vadeli bir çözüm olabileceğini düşünüyor. Örneğin, 2017’de Porto Riko’yu vuran Maria Kasırgası’nda, merkezi internet altyapısının çökmesine rağmen, yerel topluluk ağlarının iletişimi sürdürdüğü görülmüştü. Bu durum, merkeziyetsiz internet modellerinin krizlerde daha dayanıklı olabileceğini gösteriyor.

Ağ tarafsızlığının giderek zayıfladığı bir ortamda, teknoloji geliştiricileri ve düzenleyicilerin merkeziyetsiz internet çözümlerini değerlendirmesi gerekiyor. Henüz çözülmesi gereken teknik engeller bulunsa da, kullanıcı dostu merkeziyetsiz hizmetlerin geliştirilmesi ve kamuoyunun bilinçlendirilmesiyle ISP’lerin tek taraflı kararlarına bağımlı olmayan bir internet ekosistemi kurulabilir. İnternetin temel özgürlükçü ve açık yapısını sürdürmek adına merkeziyetsiz teknolojilerin kritik bir alternatif haline gelip gelmeyeceği merak konusu.