Blokzincir, sadece hızlı bir banka mı olacak? Aztec CEO’sundan uyarı

Blokzincir teknolojisinin geleneksel finansla temasını artırmasıyla birlikte, ilk dönemdeki *dağıtık yapı* ve *özgürlük* odaklı felsefenin zayıfladığı yönünde endişeler gündeme geldi. Kurumsal aktörlerin alana daha fazla dahil olması, blokzincirin yalnızca basit bir ödeme sistemi olarak kalabileceği uyarılarını da beraberinde getirdi.

Ethereum(ETH) üzerine inşa edilen ve *sıfır bilgi ispatı (ZKP)* teknolojisine dayalı Layer 2 çözümü sunan Aztec Labs’in CEO’su Zac Williamson, kısa süre önce Cointelegraph’a verdiği röportajda bu kaygıları dile getirdi. Williamson, “Blokzincirin sadece Visa ya da Mastercard’dan biraz daha verimli bir ödeme altyapısına indirgenmesi tehlikesi var” diyerek, *sosyal iş birliği* boyutunun yitirildiği takdirde teknolojinin asli amacının geçersiz kalabileceğini savundu.

Fizik eğitimi alan ve sonrasında yazılım mühendisi olarak kariyerine yön veren Williamson, 2017’de dağıtık defter tabanlı bir girişimde çalışmaya başlayarak blokzincirle tanıştı. Ardından sıfır bilgi ispatı teknolojisi üzerine odaklanarak Aztec Labs'i kurdu. Aztec Labs, Ethereum için gizlilik odaklı bir Layer 2 ağı sunuyor.

Williamson, blokzincirin ilk zamanlarında geleneksel finans yapısına karşı bir alternatif olarak önem kazandığını söyledi; ancak günümüzde kurumların daha fazla söz sahibi olduğu bir yapının öne çıktığını ifade etti. Ona göre, *bireysel mahremiyet*, *komünite temelli yönetişim* gibi temel değerler göz ardı ediliyor.

Özellikle ilk dönemlerdeki dağıtık yönetişim modelinin sürdürülebilir şekilde işlemediğini vurgulayan Williamson, bu başarısızlığın blokzincirin bugünkü kurumsal ve verimlilik odaklı yönünü şekillendirdiğini belirtti. Ona göre, teknik faydaların ötesine geçen bir dönüşüm hedefleniyorsa, bu teknolojinin temelinde yatan *felsefi ilkeler*—özellikle merkeziyetsizlik ve sosyal iş birliği—yeniden inşa edilmek zorunda.

Williamson, “Bu gidişat devam ederse, blokzincir sadece daha hızlı bir banka sistemine dönüşecek,” diyerek uyardı. Ona göre çözüm, dağıtık yapının ve topluluk temelli iş birliğinin yeniden merkeze alınmasında yatıyor.

Yorum: Kurumsal yatırımcılar açısından bakıldığında teknoloji ve ağ verimliliği öne çıksa da, sosyal etkiler ve yönetişim yapıları da uzun vadede stratejik önem taşıyor. Merkeziyetsizlik ve mahremiyet ilkeleri, yalnızca etik değil, aynı zamanda teknik sürdürülebilirlik için de belirleyici olabilir.