Çin, Dijital Yuanı 2026’da Tam Kapasiteyle Kullanıma Açıyor

Çin Merkez Bankası’ndan Dijital Yuan Hamlesi: Yeni Sistemle 2026’da Tam Kapasiteye Geçiliyor

Çin Merkez Bankası (PBOC), dijital yuanın kapsamlı şekilde yeniden yapılandırıldığı yeni bir ‘uygulama planı’nı duyurdu. Bu plan doğrultusunda merkez bankası dijital parası (CBDC) olan dijital yuan, 2026’nın 1 Ocak tarihinden itibaren ülke genelinde *tam ölçekli* olarak hayata geçirilecek. Yapılan reformlar, dijital yuanın yalnızca bir ödeme aracı değil, aynı zamanda bir *değer saklama* ve sınır ötesi ödeme aracı olarak kullanılması hedefiyle şekillendi.

Yaklaşık 10 yıllık test ve pilot sürecinin ardından duyurulan plan, dijital yuanın merkezî sistem içinde sorumlu şekilde çıkarılması, yönetilmesi ve kullanılmasını kapsıyor. Çin Merkez Bankası, dijital yuanı, nakit gibi temel bir yasal ödeme aracı haline getirmeyi ve bu para biriminin işlevlerini genişletmeyi planlıyor.

24’ünde (yerel saatle), Çin’in önde gelen ekonomi medyalarına göre, Çin Merkez Bankası Başkan Yardımcısı Lu Lei, yeni yapı altında dijital yuanın hem teknolojik açıdan güvenli hem de para politikası kapsamında *etkin şekilde yönetilebilir* olacağını belirtti. Lu Lei açıklamasında, “Dijital yuan artık sadece bir ödeme aracı değil. Aynı zamanda değer saklama ve uluslararası ödemeler için bir çözüm olacak,” dedi.

İki Katmanlı Yapı ile Kullanıcılara Faiz Ödemesi Dönemi

Yeni sistemin en çok dikkat çeken bölümü, ‘iki kademeli işletim modeli’. Bu modele göre, dijital yuanı elinde bulunduran özel banka ve finans kurumları, müşterilere tuttukları bakiye miktarına göre *faiz* ödemesi yapacak. Böylece her banka, kendi platformunda bulunan dijital yuan cüzdanlarının bakiye yönetimini ve varlık-yükümlülük düzenlemesini *bağımsız* olarak yapabilecek.

Bu yapı, geleneksel nakit ya da QR kod temelli mobil ödeme sistemlerinden farklı olarak, dijital yuanı daha cazip bir varlık haline getiriyor. Uygulamanın amacı, kullanıcıları dijital para kullanımına *gönüllü* olarak teşvik etmek.

Şanghay’da Yeni Merkez: Sınır Ötesi ve Blokzincir Odaklı

Çin hükümeti, dijital yuanın ülke çapında yayılmasını hızlandırmak için Şanghay’da ulusal bir *işletim merkezi* kurdu. Bu merkez, üç temel alanda görev alacak: sınır ötesi dijital ödeme ağları, blokzincir hizmetleri üzerinden dijital dönüşüm desteği ve dijital varlık platformlarının geliştirilmesi.

Ayrıca Çin Merkez Bankası bünyesinde ‘Dijital Yuan Yönetim Komitesi’ adlı yeni birim kurulacak. Bu yapı, operatör bazlı görev dağılımını ve her bir işlev için *gözetim sorumluluğunu* netleştirecek.

Geçmişin Gölgesinden Çıkış: mBridge Sonrası Stratejik Yeniden Başlatma

Bu uygulama planı, Çin’in daha önce başarısız olan bazı uluslararası projelerin izlerini silme girişimi olarak da öne çıkıyor. Özellikle *mBridge* adlı sınır ötesi ödeme girişimi, Uluslararası Ödemeler Bankası’nın (BIS) teknik suistimal riski nedeniyle çekilmesiyle sekteye uğramıştı. Proje, yaptırımları delmek için kullanılabileceği yönündeki eleştiriler nedeniyle, Çin’in küresel dijital para planlarını *olumsuz* etkilemişti.

2019’dan bu yana dijital yuanı agresif şekilde yaymaya çalışan Çin, bu süreçte Alipay ve WeChat Pay gibi yerleşik ödeme devleriyle rekabet etmekte zorlandı. Ayrıca tüketici tarafında *benimsenme oranlarının* düşük kalması da uygulamanın hızını kesti. Fudan Üniversitesi Fintek Araştırma Merkezi’nden Charles Zhang, “Dijital yuan hâlâ günlük kullanımda birkaç önemli darboğazla karşı karşıya,” dedi.

Yorum: Çin’in dijital yuanı merkezde tutan stratejisi, uluslararası iş birliğinden ziyade ulusal dijital altyapıyı güçlendirmeye odaklanıyor. Bu yaklaşım, diğer ülkelere de örnek olabilir.

Sonuç olarak, dijital yuanın geleceği yalnızca merkez bankasının teknik kapasitesine değil, aynı zamanda özel sektörle *uyumlu iş birliği* kurmasına ve kullanıcı ihtiyaçlarını *doğru yakalamasına* bağlı olacak.