Ethereum(ETH) Layer 2 ağlarında devrim: Çapraz zincir işlemeler kolaylaşıyor

Ethereum(ETH) Layer 2(L2) ağları arasındaki ‘interoperabilite’ sorununun yakında çözüleceği öngörülüyor. Bu yıl içinde kullanıcılar, L2’ler arasında kolay çapraz zincir takasları, okunabilir yeni zincir adresleri, güvenilir çapraz zincir mesajlaşma ve Polygon’un geliştirdiği ‘AggLayer’ gibi yenilikçi likidite köprülerinden yararlanabilecek.

İlk güncellemelerin birkaç hafta içinde uygulanması beklenirken, Base ve Across gibi projelerin temsilcileri Ethereum’un yeniden bütünleşmiş bir ekosistem gibi hissedileceğini belirtiyor. Across kurucu ortağı Hart Lambur, “Hızlı ve standartlaştırılmış ‘interoperabilite’, yalnızca teknik bir gelişme değil, Ethereum’u gerçekten birleşik bir ekosistem haline getirmek için kritik bir faktör” dedi.

Across ve Uniswap’in dahil olduğu yeni Intent standardı (EIP-7683) için yapılan kod denetimi tamamlandı ve yakında kullanıma sunulacak. Polygon, Arbitrum(ARB), Optimism(OP), Base ve Uniswap gibi 50’den fazla proje ve protokolün bu standardı desteklediği belirtiliyor.

Ethereum Layer 2 ağlarını etkileyen bu değişikliklerin 2025 yılı itibarıyla büyük bir dönüşüm getirmesi bekleniyor. Önceki boğa piyasasında, Ethereum’un yüksek işlem ücretleri (gas fee) ciddi bir sorun olmuş, bazı işlemler için ücretler 200 dolara kadar yükselmişti. L2 rollup’lar bu soruna çözüm sağlarken, 55’ten fazla ayrı L2 ağı ortaya çıktı ve bu da ekosistemin parçalanmasına yol açtı. Kullanıcıların varlık transferleri için güvenilir olmayan köprüleri (bridge) tercih etmek zorunda kalması ise güvenlik risklerini ve maliyetleri artırdı.

Consensys Araştırma Başkanı Mallesh Pai’ye göre, ele alınması gereken en önemli konu ‘L2’ler arasında hızlı ve kolay token takasları’ olacak. Pai, “Tam anlamıyla senkronize bir yapı oluşturmak zaman alacak, ancak kullanıcıların L2’ler arasında varlıklarını rahatça taşıyabilmesi sadece birkaç ay içinde mümkün hale gelecek” dedi.

Base’in önde gelen geliştiricilerinden Jesse Pollak, EIP-7683’ün yanı sıra RIP-7755 adlı rollup iyileştirme önerisinin de zincirler arası işlemleri daha basit hale getireceğini belirtti. RIP-7755, çapraz zincir çağrılarını hedeflenen doğru ağa iletmek için izne gerek duymayan bir ‘off-chain’ aktarma ağı kullanıyor. Pollak, Ethereum’un internet gibi ‘asenkron’ bir yapıya doğru ilerlediğini ve kullanıcıların artık yalnızca tek bir cüzdanla tüm zincirleri sorunsuz şekilde kullanabileceğini söyledi.

Polygon’un geliştirdiği ‘AggLayer’, yalnızca Ethereum L2’lerini değil, gelecekte tüm akıllı kontrat zincirlerini birbirine bağlamayı hedefliyor. Polygon kurucu ortağı Brendan Farmer, bu teknolojiyi “Blockchain’leri internetin TCP/IP protokolü gibi bağlayan bir sistem” olarak tanımladı.

AggLayer, bireysel köprüler yerine merkezi bir mutabakat katmanı kullanarak tüm L2 likiditesini birleştiriyor ve ‘pesimist kanıt’ olarak bilinen bir ‘zero-knowledge proof’ tekniğiyle çapraz zincir işlemlerini düşük maliyetle gerçekleştiriyor.

AggLayer v0.2 sürümü ana ağa (mainnet) zaten entegre edilmiş durumda ve önümüzdeki ay itibarıyla çapraz zincir işlemleri başlanacak. Daha sonra büyük ölçekli zincirlerde AggLayer akıllı kontratlarının devreye alınması planlanıyor. Ayrıca, OP Stack kullanan rollup’ların ‘zero-knowledge’ çözümleri uyarlamasıyla, AggLayer ve Optimism’in entegrasyonunun daha sorunsuz hale gelmesi bekleniyor.

Ethereum ekosistemi uzun vadede L1 ve L2 arasında tamamen senkronize bir yapı oluşturmayı hedefliyor. Bu doğrultuda tüm uygulamalar ve ağların ‘gerçek zamanlı’ bağlantı kurabileceği bir sistem geliştirilmesi planlanıyor.

Sektör uzmanları, bu ‘interoperabilite’ güncellemelerinin Ethereum’un ölçeklenebilirliğini ve kullanıcı deneyimini önemli ölçüde iyileştireceği görüşünde.