Ray Dalio: Küresel ekonomi 1930'lara benzer bir krize sürüklenebilir

Dünyaca ünlü hedge fonu Bridgewater Associates’in kurucusu ve yatırımcısı Ray Dalio, mevcut küresel ekonominin yalnızca bir durgunluk değil, çok daha derin ve karmaşık bir krize sürüklenebileceği konusunda uyarıda bulundu.

24’ünde (yerel saatle), NBCNews’e konuşan Dalio, Başkan Trump’ın gümrük vergisi politikasını “daha büyük bir sorunun semptomu” olarak nitelendirdi. Tarih boyunca dünya düzeninin beş temel güç tarafından şekillendiğini belirtti: finansal/ekonomik yapı, iç siyasi düzen, uluslararası jeopolitik yapı, doğa olayları ve teknoloji. Günümüzde ise kamu borcu kaynaklı ‘finansal dengesizlik’ ve iç siyasi düzenin değişimiyle karşı karşıya olduğumuzu söyledi.

Ülkeler arasındaki ilişkilere ilişkin değerlendirmesinde, yükselen güçlerin mevcut süper güçlere meydan okuduğunu ve bu durumun çok taraflılıktan tek taraflılığa geçiş eğilimini tetiklediğini ifade etti. Dalio, Trump’ın gümrük vergilerinin vergi geliri artırımı ve üretimi geri getirme gibi ‘gerçekçi’ hedefleri olduğunu kabul etmekle birlikte, şu anki uygulamanın küresel üretim sistemini zedelediğini belirterek, bu yaklaşımın küresel ekonomik verimliliğe zarar verdiğini vurguladı.

2008’deki finans krizini önceden tahmin etmesiyle tanınan Dalio, mevcut tablonun 1930’lu yıllarla ‘çarpıcı benzerlikler’ gösterdiğine dikkat çekti. Gümrük tarifeleri, aşırı borçlanma ve jeopolitik güç dengelerindeki değişimlerin bir araya gelmesi halinde, buna yanlış müdahalelerle ekonomik durgunluğun çok ötesinde karmaşalara yol açabileceği yönünde uyarıda bulundu.

Dalio’nun öne çıkardığı en olumsuz üç senaryo ise şu şekilde: birincisi ‘para birimlerinin değer kaybı’, ikincisi ‘demokrasinin işleyişini sekteye uğratan iç çatışmalar’, üçüncüsü ise ‘askeri çatışmaya dönüşebilecek uluslararası gerilimler’.

Ancak Dalio çözüm yolları da sundu: bütçe açığının gayrisafi yurtiçi hasılanın (GSYİH) %3’ü civarında sınırlandırılması, 1991-1998 dönemindeki gibi partilerüstü iş birliği, toplumun genel çıkarları doğrultusunda hareket edilmesi ve ABD’nin güçlü yönleri kullanılarak ‘yıkıcı çatışmaların’ önlenmesini sağlayacak nitelikli pazarlıklar yapılması gibi önerilerde bulundu.

Dalio son olarak, “Bu geçiş döneminin düzenli ve yapıcı bir şekilde aşılması, iş birliğine dayalı ve akılcı adımlarla mümkün olabilir” diyerek *iyimser* bir değerlendirmede de bulundu.