Trump dönemi gümrük vergileri yürürlükte kalacak: Nihai karar yaz sonunda

ABD'de temyiz mahkemesinden 'Trump dönemi gümrük vergileri' kararı

ABD Temyiz Mahkemesi, Başkan Trump döneminde alınan ‘genel gümrük vergisi’ kararının yürürlükte kalacağına hükmetti. Karar, bu uygulamanın yasal boyutuna dair nihai sonuca varılana kadar geçerli olacak. Yaz sonunda kesin karar beklendiği için hem şirketler hem de yatırımcılar süreci dikkatle takip ediyor.

Trump, söz konusu dönemde Uluslararası Acil Ekonomik Güç Yasası(IEEPA) kapsamında, Meksika, Kanada ve Çin'den ithal edilen ürünlere yüzde 10 oranında genel vergi ve bazı özel harçlar getirmişti. Trump yönetimi bu kararı, adı geçen ülkelerin yasa dışı göç ve fentanil kaçakçılığına karıştığı gerekçesiyle savunmuştu. Ancak alınan bu vergi yükü kısa sürede ABD’deki şirketler ve tüketiciler üzerinde 'fiyat artışı' baskısı oluşturarak ciddi tartışmalara yol açmıştı.

İlk etapta ABD Uluslararası Ticaret Mahkemesi, Trump’ın yetkilerini aştığı gerekçesiyle vergi uygulamasını geçersiz sayan bir karar vermişti. Ancak temyiz mahkemesi, bu karara ‘dur’ diyerek vergilerin devam etmesine karar verdi ve konunun önemi nedeniyle dava için ‘hızlandırılmış yargılama’ süreci başlattı. Bu doğrultuda temmuz sonu ya da ağustos başı gibi nihai kararın açıklanması bekleniyor.

Karar kamuoyunda farklı tepkilerle karşılandı. Davacı tarafın avukatı ve George Mason Üniversitesi Profesörü Ilya Somin, “Hayal kırıklığı yarattı ama hızlı takvim kısmen teselli oldu” yorumunu yaptı. Beyaz Saray ise “ticaret dengesizliğine ve uyuşturucu kaçakçılığına karşı meşru bir müdahale” diyerek kararı olumlu karşıladığını açıkladı. Başkan Trump da Truth Social hesabından “ABD için büyük ve anlamlı bir zafer” ifadeleriyle durumu değerlendirdi.

Bu karar sadece IEEPA yasasına dayalı spesifik gümrük vergilerini kapsıyor. Yani demir-çelik, alüminyum ve otomobil sektörlerine uygulanan önceki gümrük düzenlemeleri (Ticaret Genişletme Yasası’nın 232'nci maddesine göre) bundan etkilenmiyor.

Öte yandan, ABD’deki birçok şirkette hala ciddi bir 'belirsizlik' hakim. Başkan Trump’ın geçmişte vergi politikalarını sık sık ‘anlık değişimlerle’ yönlendirmiş olması, piyasalar açısından öngörülemezlik oluşturuyor. JP Morgan, bu verginin kaldırılması durumunda ABD’nin ortalama gümrük vergisi oranının yüzde 13-14 seviyesinden yüzde 5’e düşeceğini öngörüyor. Ancak bu oran, Başkan Trump’ın göreve gelmesinden önceki 2024 seviyesiyle kıyaslandığında hala yaklaşık iki kat yüksek.

Trump yönetimi, yurtiçi üretimi teşvik etmek ve yabancı firmaların ABD’ye dönüşünü sağlamak için çabalarını sürdürüyor. Ancak tedarik zincirlerinin yeniden yapılandırılması hem yüksek yatırım maliyeti hem de uzun bir zaman gerektirdiği için, bu karar ilerleyen süreçte hem ABD'nin ticaret politikası hem de küresel firmaların iş stratejileri açısından belirleyici rol oynayabilir.