Chromia, yapay zeka ve Web3 birleşiminde zincir üstü veri işleme ile öne çıkıyor

Messari Research’in yayımladığı son rapora göre, katman-1 blokzinciri Chromia, veri yoğun uygulamalar için geliştirilmiş özel protokol mimarisi ve zincir üzerindeki vektör veritabanı genişletmesiyle yapay zeka ve Web3 teknolojilerinin birleşiminde öncü bir rol üstleniyor. Raporda özellikle, blokzincir ortamında ‘anlam temelli arama’, ‘zincir üstü AI çıkarımı’ ve ‘robotik koordinasyonu’ gibi özelliklerin, güvenli ve merkeziyetsiz sistemlerde uygulanabilirliği açısından dikkat çekici olduğu vurgulanıyor.

Chromia, her bir uygulamanın bağımsız blokzincir üzerinde çalıştığı bir ‘küme yapısı’ benimseyerek yüksek iş yükünün etkili şekilde dağıtılmasını sağlıyor. Bu yapı, zincir içi oyunlar, oracle çözümleri ve AI destekli iş akışları gibi yüksek performans gerektiren uygulamalar için ideal bir ortam sunuyor. Mimari; temel ağ servislerinden sorumlu ‘sistem kümesi’ ve akıllı kontratların çalıştırıldığı, kullanıcı taleplerinin karşılandığı ‘uygulama kümesi’ olarak ikiye ayrılıyor. Tüm veri ve durum değişiklikleri, eBFT uzlaşı mekanizması üzerinden Ethereum(ETH) gibi dış zincirlerde doğrulanarak güvence altına alınıyor.

Sistemin merkezinde yer alan vektör veritabanı, PostgreSQL tabanlı SCU (Standard Container Unit) altyapısında çalışıyor. Chromia, açık kaynak eklenti pgvector’ı entegre ederek, vektör yerleştirme ve benzerlik aramalarının doğrudan zincir üzerinde yapılmasını sağlıyor. Bu yapı, büyük dil modelleri (LLM) ve otonom sistemlerin ihtiyaç duyduğu yüksek boyutlu vektörleri doğrudan veritabanında işleyebiliyor ve Rell dili ile akıllı sözleşmelere sorunsuzca bağlanıyor. Vektör veriler sayısal yerleştirme şeklinde saklanıyor ve kullanıcı sorguları öncelikle AI modeli aracılığıyla vektörel hale getirilerek ilgili sonuçlarla eşleştiriliyor. Tüm bu süreç zincir üstünde gerçekleştirilirken, Messari Research bu yapıyı ‘atomik birleşebilirlik’, ‘denetlenebilirlik’ ve ‘manipülasyon direnci’ açılarından övgüyle değerlendiriyor.

Vektör yapısına dayalı AI çıkarımı, SCU içerisinde doğrudan makine öğrenimi modellerinin çağrılmasına olanak sağlıyor. Örneğin, robot sensörlerinden gelen veriler vektör yerleşime dönüştürülerek veritabanında saklanıyor. Ardından benzerlik taramaları ve çıkarımlar yapılarak gerçek zamanlı tepkiler oluşturulabiliyor. Bu sistem; robotik anormallik tespiti, otonom araçların görüntü tanıma süreçleri ve üretim tesislerinde kestirimci bakım gibi pek çok sektörde uygulanabilir. AI çıkarım işlevinin doğrudan zincir üzerinde gerçekleşmesiyle, dış servis sağlayıcılara bağımlılık ortadan kalkıyor ve tamamen şeffaf, güvenli işlem altyapısı sağlanıyor.

Teknolojilerin bu şekilde harmanlanması, Chromia’nın anlam temelli arama, zincir üstü öneri sistemleri ve merkeziyetsiz veri pazarları gibi yapıları kurmasına olanak tanıyor. Messari’ye göre; bu sistemin, akıllı sözleşmeler, veri depolaması ve AI çıkarımı işlemlerini tek bir işlem içinde birleştirmesi, geleneksel blokzincir altyapılarının sınırlamalarını aşan yeni bir model ortaya koyuyor. Öte yandan, uzlaşı süreci kaynaklı gecikmeler, yüksek altyapı maliyeti ve özel optimize edilmiş harici veritabanlarına göre işlem kapasitesi sınırları gibi teknik zorluklar da devam ediyor.

2025 yol haritası, Chromia’nın bu teknolojik temeller üzerine gelişmeye devam edeceğini gösteriyor. 2. çeyrekte zincir üstü çıkarım servisi ve sıfır bilgi ispatları (ZKP) entegrasyonu planlanırken, 3. çeyrekte rollup sistemleriyle uyumlu veri kullanılabilirlik modülü devreye alınacak. Yılın son çeyreğinde ise, geliştirici ekosistemini destekleyecek pazar yeri platformu faaliyete geçirilecek. Böylece Chromia, güven esaslı AI tabanlı merkeziyetsiz uygulamalar (DeAI) için sağlam bir altyapı sunmayı hedefliyor.

Messari Research, söz konusu raporunda Chromia’nın mimarisinin yapılandırılmış veri, AI çıkarımı ve anlam temelli arama gibi işlevleri tek bir uzlaşı modeliyle entegre ettiğini ve dijital ajanlar arasında sonuca odaklı güven akışını mümkün kıldığını vurguluyor. Ayrıca, yönetişim, dolandırıcılık tespiti ve öneri sistemleri gibi Web3’ün temel sorunlarına hem doğruluk hem de şeffaflık sağlayacak etkili bir çözüm adayı olduğunu ifade ediyor.