Cardano(ADA), yönetişimde atağa geçti; ağ kullanımı çeyreklik bazda %36 düştü

Cardano(ADA), 2025'in ikinci çeyreğinde önemli yapısal değişikliklerle öne çıkarken, aynı dönemde temel metriklerde düşüş yaşadı. 24’ünde (yerel saatle), Messari Research tarafından yayımlanan rapora göre; Cardano, *on-chain* tabanlı ilk anayasa komitesi seçimlerini gerçekleştirdi ve bu adımıyla merkeziyetsiz yönetişim sürecini daha da hızlandırdı. Ancak bir yandan piyasa faaliyeti gerilerken, işlem hacmi, ücret gelirleri ve piyasa değeri gibi göstergelerde çeyreklik bazda ciddi azalmalar yaşandı.

Yönetişim alanında, Cardano protokolü CIP-1694 temelli Anayasa Komitesi seçimlerini Haziran ayında gerçekleştirdi. Böylece Eylül 2024’te uygulanması planlanan Chang hard fork öncesinde, geçici komitenin yerini kalıcı komite aldı. Bu adımlar, ağın daha ‘merkeziyetsiz’ bir yapıya kavuşturulması açısından önemli bir ilerleme olarak değerlendiriliyor. Ayrıca ADA hazinesinden yıllık maksimum çekim limitini 350 milyon ADA olarak sınırlayan ‘Net Change Limit’ mekanizması devreye alındı. Bu düzenleme, piyasada olası token arz fazlasını sınırlandırma hedefi taşıyor.

Topluluk tarafından yönlendirilen bütçe tahsisleri de bu süreçte dikkat çekti. Intersect, 275,3 milyon ADA’lık *on-chain* bütçeyi onayladı. Bu bütçenin 60 milyon ADA’sı Project Catalyst’e, 15 milyon ADA’sı ise Builders DAO’ya tahsis edildi. Bu dağıtım modeli, Cardano’nun merkezi kontrollü yapıdan uzaklaşarak gerçek bir DAO sistemine geçiş yaptığını ortaya koyuyor.

Tüm bu gelişmelere rağmen ağ kullanımı düşüş eğilimindeydi. Rapora göre ortalama günlük işlem sayısı bir önceki çeyreğe göre %29 düştü. Aktif günlük cüzdan sayısı %36 azaldı, ortalama günlük işlem ücreti %45 gerileyerek 724.600 dolar seviyesine indi. ADA fiyatı çeyrek boyunca %14 düşerek 0,57 dolara gerilerken, piyasa değeri 20,7 milyar dolara düşerek katman-1 projeleri arasında 10. sıraya geriledi. Messari araştırması, bu düşüşlerin staking oranındaki azalma, DApp etkileşimindeki gerileme ve uygulamalardaki düşük işlem hacmi gibi çoklu etkenlerin sonucu olduğu görüşünü paylaştı.

Merkeziyetsiz finans (DeFi) tarafında da benzer bir durgunluk gözlendi. Cardano’nun kilitli toplam varlık (TVL) değeri %20 düşüşle 259,2 milyon dolara indi. Önde gelen DeFi protokollerinin tamamında benzer bir azalma görülse de, Minswap 68,7 milyon dolarlık TVL ile liderliğini korudu. Liquid ve Indigo gibi borç verme ve sentetik varlık platformları ise getiri yükseltme gibi çeşitli yapısal iyileştirmeleri hayata geçirdi. CSWAP, Splash ve SundaeSwap gibi merkeziyetsiz borsalar da düzenleyici uyumluluk ve likidite geliştirme yönünde aktif adımlar attı.

Teknolojik geliştirmeler tarafında da kayda değer ilerlemeler yaşandı. Cardano Vakfı, *Veridian* adlı kimlik doğrulama uygulaması ile *Reeve* adlı kurumsal kaynak planlama (ERP) entegrasyon aracını duyurdu. Input Output firması da Bitcoin ile entegrasyon sağlayarak Cardano akıllı kontratlarını çalıştırabilen *BitVMX* protokolünü tanıttı. Ayrıca konsensüs mekanizmasında *Ouroboros Leios* ve *Ouroboros Genesis* başlıklı geliştirme hamleleri öne çıktı.

Stabil kripto paralar tarafında hafif ama istikrarlı bir büyüme gözlendi. USDA ve USDM’nin kullanım oranının artmasıyla birlikte Cardano üzerindeki toplam sabit coin piyasa değeri çeyreklik bazda %6 artarak 32 milyon dolara ulaştı. Özellikle USDM, 19 eyalette perakende kullanıma sunulmasının etkisiyle 11 milyon dolarlık piyasa değeriyle zirvede yer aldı.

NFT piyasasında günlük satış adedi %5 artışla 250’ye çıksa da, toplam işlem hacmi azaldı. jpg.store protokolü, NFT teminatlı borç verme özelliğiyle protokoller arası likiditeyi güçlendirmeye yönelik adımlar attı. Ayrıca SingularityAI, World Eater ve Goldmine Arcade gibi yeni projeler, DRep uyumluluğu ve oyunlaştırılmış yönetişim gibi yenilikleri devreye alarak ekosistem çeşitliliğini artırmaya çalıştı.

Cardano uzun vadede merkeziyetsiz yönetişim ve altyapı geliştirmelerine odaklanmaya devam ediyor. Messari Research, kısa vadeli performansa rağmen Cardano’nun ‘Voltaire dönemi’ ile birlikte gerçek anlamda dağıtık yönetişim modeline geçişini tamamlamayı hedeflediğini vurguladı. Akıllı kontrat kullanımı, düzenleme uyumluluk özelliklerinin geliştirilmesi ve gizlilik odaklı katman çözümlerinin yaygınlaştırılması gibi çok katmanlı teknik adımların, ADA’nın uzun vadeli değerini belirleyebileceği ifade edildi.