Ethereum(ETH), ZK teknolojisiyle mahremiyet odaklı yeni protokol geliştirdi

Ethereum(ETH) geliştiricileri, ‘sıfır bilgi ispatı’ olarak bilinen *Zero-Knowledge Proof (ZK)* teknolojisini kullanarak blokzincir üzerinde mahremiyetin artırılmasını hedefleyen yeni bir protokol geliştirmeye başladı. ‘Sıfır Bilgi Gizli Santa’ (ZKSS) olarak adlandırılan bu çalışma, bir oyun formatında tasarlanarak katılımcıların hem kimliğini gizli tutmayı hem de sürecin adil olmasını sağlamayı amaçlıyor.

ZKSS protokolü, Ethereum geliştiricisi Artem Chystiakov tarafından Ethereum topluluk forumunda duyuruldu. İlk olarak ocak ayında akademik platform arXiv üzerinde yayımlandı. Protokol, yıl sonlarında yaygın olarak oynanan ‘Gizli Santa’ adlı anonim hediyeleşme oyununu ilham aldı. Katılımcıların birbirlerine anonim şekilde hediye yollayabilmesine olanak tanıyan sistem, blokzincir üzerindeki şeffaflık doğasına rağmen kimin kime ne gönderdiğini açığa çıkarmadan işlemleri tamamlayabiliyor.

Chystiakov, Ethereum blokzincirinin doğası gereği *şeffaflık* üzerine kurulu olduğunu ancak Gizli Santa gibi *anonimlik* gerektiren senaryoları çalıştırabilmek için üç temel teknik zorluğun çözülmesi gerektiğini ifade etti. İlk olarak, tüm işlemlerin açık şekilde gerçekleştiği yapıda gönderici ve alıcının gizlenmesi gerekiyor. İkinci olarak, rastgele sayı üretmenin zor olduğu blokzincir yapısında güvenli bir *rastgelelik* mekanizması kurgulanmalı. Üçüncü olaraksa, katılımcının kendisine hediye göndermesi veya birden fazla kez katılması gibi kurallara aykırı davranışların önüne geçilmesi gerekiyor.

Bu engelleri aşarak geliştirilen ZKSS protokolü, yalnızca bir eğlence aracından öte, çeşitli *mahremiyet odaklı kullanım alanlarına* kapı aralıyor. Örnek olarak, merkeziyetsiz otonom organizasyonlar (DAO) içinde *anonim oylama*, *içeriden bilgi sızdıranların korunması* veya *gizli token airdropları* gibi alanlarda işlevsel hale getirilebilir. Burada dikkat çeken nokta, kişinin *yetkili olduğunu kanıtlaması* sağlanırken, *kim olduğu veya ne yaptığı* gibi kişisel bilgilerin sisteme hiç sızmamasıdır.

ZKSS şu an sadece Solidity dilinde yazılmış bir prototip olarak bulunuyor. Chystiakov, sistemi açık kaynak olarak yayımlamak ve gerçek kullanıma açmak için çalışmalar yürüttüğünü belirtti. Çözümün yapısı ise, işlemleri kullanıcı yerine blokzincire ileten bir *aracı düğüm (relayer)* tarafından desteklenen ve ZK ispatlarını kullanarak göndericiyi ifşa etmeden geçerli işlem yapılarını doğrulayan mimariye dayanıyor.

Kripto para ekosistemi klasik finansla daha fazla birleşirken, kullanıcıların *kişisel verilerinin korunması* da daha fazla önem kazanıyor. Bu açıdan ZK teknolojisi, yalnızca ölçeklenebilirlik açısından değil, aynı zamanda blokzincirin *gerçek dünyada uygulanabilirliği* ve *regülasyonlara uyumluluğu* açısından da giderek daha kritik bir teknoloji haline geliyor.