0G, merkeziyetsiz yapay zeka altyapısıyla AI işlemlerini blokzincire taşıyor

Yapay zeka(AI) odaklı modüler bir blokzincir altyapısı geliştiren 0G, merkeziyetsiz hesaplama, depolama ve veri kullanılabilirliğini (DA) tek bir ağda birleştirerek yeni bir DeAI (merkeziyetsiz yapay zeka) altyapısının imkanlarını ortaya koydu. 24’ünde (yerel saatle), Messari Research’e göre 0G; veri yayınlama, sorgulama, AI hesaplamaları yürütme ve tüm bu süreçlerin şeffaf biçimde uzlaşmasını sağlayan, yerel token tabanlı bir L1 blokzincir mimarisi sunuyor. Özellikle, ‘şard’ başına saniyede 11.000 işlem (TPS) ve bir saniyenin altındaki işlem sonlanma süresiyle düşük gecikme ve yüksek ölçeklenebilirliği bir araya getiriyor olması dikkat çekiyor.

Raporda 0G’nin teknik olarak öne çıkan yönü, ‘AI işlem hattını blokzincirleştiren bir altyapı’ kurması olarak tanımlanıyor. Geleneksel AI süreçlerinde model çıktısının yeniden üretilebilmesi ve üçüncü taraflarca denetlenebilmesi oldukça sınırlıyken; veri depolama ve model yürütme arasındaki uzlaşma da çoğu zaman güvenilir olmuyor. Oysa 0G, veri kullanılabilirliği, depolama ve hesaplama katmanlarını dikey entegrasyonla birleştirerek, tek ve tutarlı bir ortamda yapay zeka modeli eğitimi, çıkarımı, sonuçların paylaşımı ve doğrulanabilirliğini mümkün kılıyor. Messari Research, bu mimarinin geliştiricilere sadece blokzincir tabanlı altyapıyla, buluta bağımlı olmadan güvenilir AI modelleri dağıtımı imkanı tanıdığını belirtiyor.

0G altyapısının merkezinde EVM uyumlu ‘0G Chain’ bulunuyor. Bunun etrafında ise yayın tipi veri kullanılabilirlik katmanı olan ‘0G DA’, büyük dosya depolamaya yönelik ‘0G Depolama’ ve özelleştirilebilir AI hesaplama pazaryeri olan ‘0G Compute’ entegre edilmiş durumda. Kullanıcılar, belirli AI işlemleri için veri yayınlayabiliyor, yürütme talebinde bulunabiliyor ve sonuç verisini imzalı makbuzlarla birlikte baz alarak ödemelerini gerçekleştirebiliyor. Messari Research, bu imzalı yanıt sistemi ve uzlaşma yapısının, hem hesaplama sonuçlarının denetlenebilirliğini artırdığını hem de pazarda hizmet sağlayıcılar arasında rekabet ile teknik taşınabilirliği mümkün kıldığını vurguluyor. Bu çözüm, pek çok AI hesaplama ağı için halen geçerli olan ‘sonuç güvenilirliği doğrulama’ sorununa bir alternatif sunabilir.

Altyapı dışında, ERC-7857 standardına dayanan ‘akıllı NFT (INFT)’ sistemi ve ‘.0G domain’ hizmeti sayesinde kullanıcılar, AI ajanlarının kimliğini ve veri erişim yetkisini merkeziyetsiz biçimde tanımlayıp devredebiliyor. Bu yapı sayesinde, kimlik doğrulama, ödeme hedefi ve kullanım yetkileri akıllı sözleşmelerle modellenebiliyor ve bu da ‘gerçek anlamda AI sahipliği’ açısından yeni bir vizyon ortaya koyuyor.

0G şu anda 88,88 milyon dolar değerinde bir ekosistem fonu oluşturmuş durumda. Proje, ‘AI Alignment Node’ programı aracılığıyla doğrulayıcı, depolama sağlayıcı ve DA operatörü gibi temel katılımcıları hızla ağa dahil ediyor. 2025 yılı 14 Aralık itibarıyla günlük aktif adres orta değeri 1.230 olarak kaydedildi. Messari’ye göre mevcutta bu trafik büyük ölçüde teşvik odaklı olsa da, hedef bu trafiği süreklilik arz eden ücretli kullanıma dönüştürmek.

Merkeziyetsiz AI altyapısı gibi zorlu bir alanda faaliyet gösteren 0G, şard ölçeklenebilirliği ve optimize edilmiş konsensüs algoritmalarını kapsayan özgün tasarımıyla dikkat çekiyor. Ancak hesaplama sonuçlarının doğrulanması, katılımcıların sürdürülebilir etkileşimi ve rakip protokollere karşı maliyet avantajı sağlanması gibi bazı kritik konular, hala platformun başarısını belirleyen ana faktörler olarak duruyor. Messari Research, 0G’nin tüm bu farklı bileşenleri gerçekten ‘tekil bir bütünleşik hesaplama hattı’ haline getirip getiremeyeceğine odaklanması gerektiğini ifade ediyor.