Çin, Dijital Yuan’a Faiz Getiriyor: 2026’da Tasarruf Dönemi Başlıyor

Çin, Dijital Yuan’a ‘Faiz’ Getiriyor: Tasarruf Araçlarına Dönüş İçin Adım Atıldı

Çin hükümeti, Merkez Bankası dijital parası olan Dijital Yuan(e-CNY) için önemli bir değişikliğe giderek bu varlığa ‘faiz’ uygulaması getirmeye hazırlanıyor. 2026 yılı 1 Ocak itibarıyla devreye girecek yeni düzenlemeyle beraber, Dijital Yuan artık sadece bir ödeme aracı değil, aynı zamanda bir tasarruf ürünü gibi işlev görecek. Bu hamleyle geniş kitlelerin Dijital Yuan kullanımını artırmak hedefleniyor.

Çin Merkez Bankası(PBOC), kısa süre önce yaptığı resmi duyuruda, Dijital Yuan’ın şu anki ‘nakit benzeri’ statüsünden ‘mevduat benzeri’ varlık statüsüne geçirileceğini açıkladı. Bu dönüşüm kapsamında ticari bankaların, kullanıcıların dijital cüzdanlarında tuttukları bakiyelere faiz ödemesi mümkün hale gelecek. Politika, Merkez Bankası Başkan Yardımcısı Lu Lei tarafından imzalanan bir yönergeyle yürürlüğe konulacak.

Dijital Cüzdanlarda Mevduat Faizi ve Sigorta Koruması

Yeni sisteme göre hem bireysel hem de kurumsal kullanıcıların Dijital Yuan cüzdanları, artık klasik banka hesabı gibi işlem görecek. Cüzdan bakiyelerine uygulanacak faiz oranı ise ilgili bankaların belirlediği referans oranlar doğrultusunda belirlenecek. Ayrıca, Çin’in mevcut tasarruf sahiplerini koruyan mevduat sigortası sistemi de Dijital Yuan cüzdanlarını kapsayacak. Böylece kullanıcılar hem faiz getirisi elde edebilecek hem de fon güvenliği konusunda ekstra koruma altına alınacak.

Özellikle banka dışı ödeme şirketlerinin sunduğu cüzdanlar için 100% zorunlu karşılık uygulamasına geçileceği belirtilirken, bu firmalara yönelik denetim yükümlülükleri de dikkat çekici şekilde artırılacak. Bu düzenlemelerle, Dijital Yuan’ı elinde tutan veya işleten tüm kurumlar banka düzeyinde bir denetim çerçevesine tabi olacak.

İşlem Hacmi Trilyonları Aştı: Etkinin Büyüklüğü Tartışılıyor

Yapılan resmi açıklamalara göre, 2025 yılı Kasım ayı itibarıyla Dijital Yuan ile gerçekleştirilen işlem sayısı 34,8 milyarı, toplam hacim ise yaklaşık 16,7 trilyon yuanı (yaklaşık 2.407 trilyon TL) buldu. Yeni faizli yapıya geçildiğinde, kullanıcıların Alipay ve WeChat Pay gibi özel ödeme uygulamalarından devlet destekli Dijital Yuan’a geçiş yapma olasılığı gündeme geldi.

Uzmanlar bu reformun, Çin’in ulusal dijital para altyapısını daha cazip hale getireceğini ve küresel çapta diğer ülkelerdeki merkez bankası dijital para birimi(CBDC) projelerine de ilham vereceğini düşünüyor. ‘faiz kazancı’ gibi ek teşviklerle Dijital Yuan’ın sadece bir ödeme aracı değil, ‘değer saklama’ aracı haline gelmesi bekleniyor.

Bankalar İçin Yeni Görevler ve Yükümlülükler

Bankalar, yeni faize dayalı sistem için muhasebe ve ödeme altyapılarını elden geçirmek zorunda kalacak. Ayrıca işlem hacmindeki artışa bağlı olarak mutabakat ve takas işlemlerinde de ciddi yük artışı bekleniyor. Kısa vadede maliyetler artsa da, uzun vadede dijital cüzdanlara akan mevduatlar sayesinde bankaların kârlılığı olumlu etkilenebilir.

Çin Merkez Bankası'nın faize dayalı sistemin Hong Kong, Singapur, Tayland, Birleşik Arap Emirlikleri ve Suudi Arabistan gibi ülkelerle yapılan sınır ötesi dijital para testlerine de entegre edilmesini planladığı bildirildi. Bu hamle, Çin’in Dijital Yuan’ı küresel ödeme sistemlerinde daha etkin konuma getirme çabasının bir parçası olarak değerlendiriliyor.

Düzenleyici Denetim Artıyor

Yeni sistemle birlikte Dijital Yuan işlemlerini yürüten taraflar üzerinde de denetim baskısı artacak. Bankalar sadece faiz uygulamakla kalmayacak, aynı zamanda ödeme sistemlerini destekleyici tüm operasyonlardan da sorumlu olacaklar. Banka dışı teknoloji ve ödeme firmaları ise zorunlu rezerv uygulaması ve detaylı raporlama zorunluluğu sayesinde sıkı bir düzenleyici çerçeveye çekilecek.

Tüm bu değişiklikler, Dijital Yuan’ın sadece hızlı ödeme işlemleri için değil, aynı zamanda güvenli ve getirili bir tasarruf aracı haline gelmesi amacıyla yapılıyor. Uygulamanın 2026’da hayata geçmesinin ardından, Çin’in Dijital Yuan’ı dünyada ilk kez ‘faiz veren CBDC’ haline getiren ülke olacağı vurgulanıyor. Bu girişimin farklı ülkelerdeki dijital para politikalarına da yön verebileceği düşünülüyor.