Bitcoin(BTC) ve S&P 500 neden birlikte yükseliyor? Dolar güveni sarsılıyor

Son dönemde Bitcoin(BTC) ile ABD borsasının temsil endeksi olan S&P 500 arasında gözlenen paralel hareketler, kripto paraların artık geleneksel *riskli varlıklar* kategorisine girdiği şeklinde yorumlanıyor. Ancak bazı uzmanlara göre bu yüzeysel bir değerlendirme. Asıl mesele, yatırımcıların sadece *risk iştahı* nedeniyle varlıklara yönelmesi değil; temel para birimi olan dolara duyulan güvenin sarsılması.

Her işlem, varlığın değerini temsil eden ‘pay’ ve onu fiyatlayan para birimi olan ‘payda’dan oluşur. Eğer *payda* yani para birimine olan güven azalırsa, Bitcoin dahil olmak üzere tüm reel ve finansal varlıkların fiyatlarında eş zamanlı artış görülür. Örneğin 4 Nisan’da Beyaz Saray’ın Asya’dan gelen ithalat ürünlerine yüksek gümrük tarifesi açıklamasının ardından, Bitcoin ve borsa vadeli işlemleri önce düşse de kısa sürede birlikte toparlandı. Bu durum, *risk iştahı* değil, doların güvenilirliğine dair kuşkuların arttığını ortaya koyuyor.

Bitcoin ile S&P 500 endeksi arasındaki 30 günlük korelasyon katsayısı geçen ay 0,4’ü aşarak 2020’den bu yana en yüksek seviyeye çıktı. Aynı dönemde ABD Dolar Endeksi(DXY) son 12 ayın en düşük seviyesine inerken, Bitcoin %9, S&P 500 ise %6 yükseldi. Bu eş zamanlı hareketler tesadüf değil; yatırımcılar kolektif bir *koruma stratejisi* uyguluyor. Kurumsal alım-satım masaları, DXY’nin gün içinde 0,5 puan düşmesi durumunda, Bitcoin ve endeks ETF’lerine yönelik algoritmik alımların otomatik olarak tetiklendiğini bildiriyor.

2022’de %9’u gören enflasyon oranı şu anda %3 seviyelerine inse de; hizmet sektöründeki ısrarcı fiyat artışları ve artan bütçe açıkları, *gerçek faiz getirileri* üzerindeki beklentileri zayıflatıyor. Piyasa artık ABD Merkez Bankası(Fed)’nin enflasyonu tolere edip etmeyeceğini değil, bunu ne ölçüde tolere edeceğini tartışıyor. 2024 Aralık’ta Fed’in sürpriz şekilde 50 baz puan faiz indirimi yapmasının ardından beklenti enflasyonu 2011’den bu yana en yüksek seviyeye tırmandı. Aynı günlerde Bitcoin kısa sürede 70 bin doları aşarken, S&P 500 de tüm zamanların en yüksek seviyesini gördü. Bu durum, yatırımcıların nakitten kaçıp *kıymetli varlıklara* yönelmesini işaret ediyor.

Küresel gelişmeler de dolara yönelik güvensizliği artırıyor. BRICS ülkeleri yerel para birimleriyle ticaret ödemelerini artırıyor, merkez bankası dijital paraları(CBDC) test ediyor. Uluslararası Ödemeler Bankası(BIS) ise yaptırım riski nedeniyle bu projelerden geri çekildi. Geçtiğimiz yıl merkez bankaları 1.045 ton altın satın aldı – bu, 1960’lardan bu yana en yüksek rakam. ABD Hazine tahvillerinin portföy payı ise azaldı. Ayrıca Singapur’dan Arjantin’e birçok ülke Bitcoin'i sınırlı şekilde yasal tanıma başlattı. Egemen fonlar, Bitcoin’i varlık portföylerine dahil etme veya test etme aşamasında.

ABD piyasasında hisse senetleri bile artık doların zayıflığı karşısında *dijital kıtlık varlığı* gibi algılanıyor. Teknoloji hisseleri spekülatif olarak görülse de, para gevşediğinde üretken varlıklar bile kıtlık değerine sahip oluyor. Gerçekten de S&P 500’ün satışlara göre piyasa değeri oranı (P/S) 1990’lar sonundaki enflasyon endişelerine benzer seviyelere çıktı. Nisan ayında Bitcoin’in volatilitesi Nasdaq’ınkinden düşük hale geldi, bu da uzun vadeli yatırımcıların artmasıyla kripto paranın *değer saklama* potansiyelini yansıttı.

Bitcoin ile S&P 500 arasındaki ilişki geçici bir uyum değil; temel para sistemine duyulan güvensizlikten kaynaklanıyor. Örneğin geçen yıl ABD’deki bölgesel banka krizi sırasında Bitcoin ile S&P 500 ters yönde hareket etmiş ve Bitcoin %20’den fazla sıçramıştı. Ancak bu yıl, para sistemine yönelik kuşkuların baskın hale gelmesiyle her iki piyasanın korelasyonu yüksek seyretti. Bu da, ortak bir ekonomik riskin yön verdiği ‘ortak etken rejimi’ne işaret ediyor. Para sistemine yönelik bu güvensizlik derinleşirse, sanat veya nadir şaraplar gibi diğer *gerçek varlık piyasalarında* da benzer hareketler yaşanabilir.

ABD’nin toplam kamu borcu 36,2 trilyon doları aştı; hükümet artık savunma harcamalarından çok faiz ödemesine bütçe ayırıyor. Kongre Bütçe Ofisi(CBO), önümüzdeki dönemde federal bütçe açığının 1,9 trilyon doları geçeceğini öngörüyor. Piyasalar, gevşek para politikasının dönüşünü bekliyor ve *basılamayan, kıt* varlıklara yöneliyor.

Bitcoin ve S&P 500’ün birlikte yükselmesi sadece teknik bir korelasyon değil, yatırımcıların doların satın alma gücünü korumak için başvurduğu bir nevi *acil durum tepkisi*. Washington mali ve parasal güvenilirliğini geri kazanana dek bu eğilim muhtemelen sürecek. Piyasalar kusursuz politikalar beklemiyor; yatırımcılar, bu an itibarıyla bile kıtlık temelli varlıklara yöneliyor. Bitcoin ise kendi doğasını koruyarak, hisse senedi piyasasına ‘kıtlık’ temalı bir değer algısı aktarıyor.

Yani varlıkların birlikte değer kazanmasının nedeni aynılaşmaları değil, birlikte dayandıkları zeminin sallanması.