Zama, yeni blockchain protokolüyle gizlilik ve şeffaflığı bir araya getiriyor

Blockchain’de Yeni Bir Dönem: Zama, Gizlilik ve Şeffaflığı Buluşturan Yenilikçi Protokolünü Tanıttı

Blockchain teknolojisi, işlemlerdeki ‘şeffaflık’ sayesinde güven kazanmış olsa da, hem kullanıcıların hem de şirketlerin talep ettiği ‘kişisel verilerin gizliliği’ konusunda uzun süredir sınırlılıklar barındırıyor. Bu durum özellikle merkeziyetsiz uygulamaların (dApp) yaygınlaşması önünde önemli bir engel olarak görülüyor. Bu sorunlara çözüm üretmek isteyen kriptografi girişimi Zama, yeni geliştirdiği ‘Zama Gizli Blockchain Protokolü’ ile dikkatleri üzerine çekiyor.

Zama’nın sunduğu bu açık kaynaklı protokol, ‘tam homomorfik şifreleme’ (FHE) teknolojisini merkezine alıyor ve blockchain’in ‘şeffaflık’ ile ‘mahremiyet’ gibi birbiriyle çelişen gibi görünen iki önemli talebini aynı anda karşılama iddiası taşıyor. FHE sayesinde veriler şifreli kalırken üzerinde işlem yapılabiliyor; böylece hassas bilgiler açığa çıkmadan blockchain üzerinde doğrulama sağlanabiliyor.

Protokol, bununla da yetinmeyerek ZK (sıfır bilgi kanıtı) ve MPC (çok taraflı hesaplama) gibi ileri düzey güvenlik yöntemlerini bir araya getiriyor. Bu yapısıyla özel verilerin doğrudan zincir üstüne açık olarak yazılması gibi mevcut sorunların önüne geçmeyi hedefliyor. Ayrıca geliştiricilere büyük ‘esneklik’ sunan bir ortam sağlamak için Ethereum(ETH) ağının akıllı sözleşme dili olan Solidity ile uyumlu şekilde tasarlandı. Böylece akıllı sözleşmelerde hangi verinin kim tarafından çözülebileceği gibi ayrıntılı yetkilendirme seçenekleri de sunuluyor. Hatta düzenleyici denetime tabi finansal uygulamalarda dahi kullanılabilecek bir yapı ortaya koyuyor.

Zama protokolünün ilk açık test ağı kısa süre önce resmi belgelerle birlikte erişime açıldı. Geliştiriciler artık bu test ağı üzerinde ‘gizlilik odaklı dApp’ projelerini doğrudan çalıştırıp deneme imkanına sahip. Ayrıca test süreci, erken dönem katılımcılara sistemin işleyişi ve yönetimi hakkında pratik deneyim kazandırıyor. Potansiyel kullanım alanları da şimdiden şekillenmeye başladı. Finans kurumları bu protokol sayesinde ‘gizli ödeme işlemleri’ ya da risk modellemesi gibi alanlarda uygulamalar geliştirebilirken, teknoloji aynı zamanda özel DeFi uygulamaları veya kimlik gizliliği gerektiren çözümlerde de tercih edilebilecek durumda.

Zama ekibi, “Blockchain’in potansiyelini ortaya çıkarmanın ön koşulu kesinlikle güvenliktir” diyerek bu teknolojinin, “HTTP’den HTTPS’ye geçiş” kadar önemli bir paradigma değişimi anlamına geldiğini vurguluyor. FHE teknolojisi daha önce ‘verimsizlik’ ve ‘düşük hız’ gibi sorunlarla karşılaşıyordu ancak Zama bu konuda yıllara yayılmış mühendislik çalışmalarıyla performansı onlarca kat artırdığını belirtiyor.

Öte yandan ‘Zama Gizli Blockchain Protokolü’, mevcut L1 ve L2 ağları üzerinde bağımsız bir gizlilik katmanı olarak çalışabiliyor. Bu sayede mevcut ağ yapısını değiştirmeye gerek kalmadan güvenlik seviyesini artırmak mümkün hale geliyor. Bu yaklaşım, sistemler arası ‘uyumluluk’ ve blockchain genelinde ‘çok yönlülüğü’ de destekliyor.

Sonuç olarak Zama’nın bu hamlesi yalnızca teknik bir iyileştirme değil, aynı zamanda *blockchain ekosistemine gerekli gizlilik altyapısını standartlaştırma* yolunda atılmış önemli bir adım olarak görülüyor. Zama, ‘şeffaflık’ ve ‘doğrulanabilirlik’ ilkelerinden ödün vermeden ‘kişisel veri gizliliğini’ garanti altına almayı hedefliyor ve bu vizyonla geleceğin blockchain uygulamaları için sağlam bir temel oluşturmayı amaçlıyor.