Monad, yüksek performanslı EVM uyumu ile geleceğin blokzincir rekabetine hazırlanıyor

Klein Labs ve K1 Research tarafından ortak yayımlanan bir rapora göre, kamuya açık blokzincir (public chain) sektöründe gelecek vadeden yeni nesil Layer 1 projeler arasında öne çıkan Monad, *performans* ve *uyumluluk* sınırlarını zorlayarak yüksek verimlilikte EVM tabanlı blokzincirler için yeni bir çıta belirliyor. Monad, kendi özgün mutabakat mekanizması MonadBFT’yi ve iyimser paralel işlem mimarisini kullanarak saniyede 10.000 işlem (TPS) ve 0.8 saniyenin altında işlem kesinliği hedefliyor. Buna ek olarak, Ethereum(ETH) bayt kodu ile tam uyumluluk sunarak hem geliştiriciler hem de kullanıcılar için giriş engellerini azaltıyor.

Monad, kamuya açık blokzincir pazarında iki temel yaklaşımı birleştirmeyi hedefliyor: Ethereum’un ‘zengin ekosistem + düşük performans’ modeli ile Solana(SOL)’nın ‘yüksek işlem kapasitesi + zayıf uyumluluk’ modelinde yer alan zayıf yönleri ortadan kaldırma amacı taşıyor. Kritik teknolojisi olan MonadBFT, HotStuff kaynaklı mutabakat protokollerinin sınırlamalarını aşarak işlemleri tek bir turda kesinleştirebiliyor. Uygulama katmanında ise iyimser paralel EVM yapısı sayesinde yalnızca çakışan işlemler geri alınarak akıllı sözleşme yürütme verimliliği ciddi oranda artırılıyor.

K1 Research tarafından açıklanan testnet verilerine göre, son 90 gün içindeki ortalama işlem başarı oranı %98,18’e ulaşırken, toplam işlem sayısı 250 milyonu aştı. BlokRaptor verilerine göre aktif cüzdan sayısı 300 milyonu geçse de, bu adreslerin %89’unun yalnızca bir kere işlem yaptığı ve dolayısıyla yüksek başlangıç ilgisinin *aktif kullanıcıya dönüşüm* açısından sürdürülebilir olmadığı ifade ediliyor. Testnet performansı açısından, blok süresi 0.5 saniyeye inmiş durumda ve TPS yaklaşık 100–350 aralığında seyrediyor. Bu oran teorik hedefin altında kalsa da yapı güvenilirlik açısından olumlu değerlendiriliyor.

Monad, teknik doğrulama süreciyle eş zamanlı olarak ekosistem geliştirme çalışmalarına da hız verdi. Şu anda 280’den fazla proje platform üzerinde listelenmiş durumda ve ekosistem fonlarının toplam büyüklüğü 1.3 milyar doları aştı. aPriori, Kuru Exchange, Kintsu gibi merkezi DeFi girişimleri; Pantera Capital, Binance Labs, Paradigm gibi büyük yatırımcılar tarafından destekleniyor. Uygulama alanlarında ise altyapıdan oyunlara, fiziksel varlık destekli çözümlerden sosyal tahmin platformlarına kadar geniş bir yelpazeye yayılan pilot projeler yürütülüyor.

Monad, geliştirici ve kullanıcı katılımını önceliklendiren ‘Önce Geliştirici’ (Builders First) ilkesine büyük önem veriyor. Bu çerçevede Foundry programı, hackathon'lar ve teknik mentorluk gibi uçtan uca destek süreçleriyle, olgun ekosistemlerde nadiren bulunabilecek erken avantajlar sağlamayı vadediyor. Kullanıcı tarafında ise *Monad kartlarıyla davetli üyelik*, testnet geri bildirim ödülleri ve topluluk bazlı soru-cevap etkinlikleri gibi yöntemlerle ilk topluluk tabanı oluşturulmuş durumda.

Rekabet ortamında Monad, bağımsız bir kamuya açık zincir olarak Binance Smart Chain(BNB), Sei ve MegaETH gibi platformlardan ayrışmayı amaçlıyor. BSC’nin düşük merkeziyetsizlik seviyesi, MegaETH’nin merkezi sıralayıcıya dayalı yapısı ve Sei’nin henüz teknik olgunluk kazanmamış yapısı göz önünde bulundurulduğunda, Monad’ın hedeflediği *yüksek uyumluluk* ve *yüksek performans* kombinasyonu belirgin bir farklılık olarak öne çıkıyor. Özellikle K1 Research, Monad'ın düşük geçiş maliyetleri ve Ethereum ekosistemini doğrudan içine çekebilme potansiyelinin büyük bir stratejik avantaj olduğunu vurguluyor.

Ancak, her şey göründüğü kadar toz pembe değil. Monad henüz ana ağını başlatmış değil ve hedef TPS rakamı ile gerçek performans arasındaki fark halen kapatılmamış durumda. Kullanıcının tekrar katılımını sağlamaya yönelik ‘yakın temaslı etkileşim’ stratejisinin sınırları ve doğrulayıcı ağı oluştururken merkeziyetsizlikten ödün verilme olasılığı gibi yapısal konular hâlâ çözülmesi gereken başlıklar arasında yer alıyor. Bu durum, topluluk içerisinde dikkatli bir iyimserlikle takip edilirken, geliştirici ekip de teknik raporlar, doğrulayıcı yönergeleri ve testnet verilerinin kamuoyuyla paylaşımı yoluyla *şeffaflık* ilkesinden taviz vermeden ilerlemeye özen gösteriyor.

Sonuç olarak Monad, ‘yüksek işlem gücü + tam EVM uyumluluğu’ şeklindeki teknik çerçevesi ve geliştirici dostu stratejileri sayesinde gelecek nesil kamuya açık blokzincir rekabetinde sağlam bir temel kazanmış durumda. K1 Research, ana ağ lansmanının ardından gerçekleşecek performans doğrulama süreci ve kullanıcı aktivitesini sürdürülebilir kılacak stratejilerin uygulanma düzeyinin, projenin orta ve uzun vadeli değerini belirleyecek en önemli değişken olacağını öngörüyor.