Ethereum(ETH) Layer 2 rekabetinde yeni dönem: Kullanıcı deneyimi ön planda

Kripto yatırım firması MEXC Ventures, yakın zamanda yayımladığı araştırmasında Ethereum(ETH) Layer 2 ekosistemindeki rekabet dinamiklerinin köklü bir şekilde değiştiğini ortaya koydu. Araştırmaya göre artık basit gaz ücreti avantajlarından ziyade, *kullanıcı deneyimi (UX)* ve ekosistem içi entegrasyon stratejileri ön planda yer alıyor.

2021’deki DeFi rallisi sırasında Ethereum ana ağındaki yüksek işlem ücretleri, Layer 2 (L2) çözümlerine olan ihtiyacı artırmıştı. Bu dönemde Arbitrum, Optimism ve zkSync gibi projeler, düşük maliyet ve hızlı işlem avantajlarıyla öne çıktı. Ancak 2025 itibarıyla, işlem ücretlerinin ortalama 0,01–0,02 dolar seviyesine kadar gerilemesiyle birlikte bu fiyat avantajı belirleyici olmaktan çıktı. MEXC Ventures'a göre artık kullanıcılar, ucuz işlemlerden ziyade daha akıcı bir arayüz, köprülerin istikrarı ve zincirler arası *uyumluluğa* öncelik veriyor.

L2’ler arası varlık transferleri için kullanılan ‘bridging’ hâlâ ciddi bir teknik zorluk teşkil ediyor. Gecikmeler, yüksek işlem masrafları ve güvenlik açıkları öne çıkan riskler arasında yer alıyor. 2022’deki Nomad saldırısı ve 2023’te Multichain'de yaşanan güvenlik ihlali gibi gelişmeler bu endişeleri daha da artırdı. Bu bağlamda Optimism ‘Superchain’ yaklaşımıyla, zkSync ise ‘Hyperchain’ vizyonuyla daha güvenli ve kullanıcı dostu bir geçiş deneyimi vadetmeye çalışıyor.

Veri tarafında da dikkate değer bir değişim yaşanıyor. Geçmişte toplam kilitli değer (TVL), bir projenin gücünü ölçecek temel metrik olarak görülüyordu. Ancak bu ölçüm yöntemi büyük yatırımcıların manipülatif etkisine açık olduğu için artık daha az tercih ediliyor. Onun yerine günlük aktif kullanıcı sayısı (DAU) ve gerçek işlem hacmi gibi doğrudan aktiviteye dayalı ölçütler ön plana çıkmaya başladı. Arbitrum günlük 1 milyonu aşan işlem sayısıyla lider konumunu korurken, Optimism ise Coinbase’in L2 çözümü olan Base ile entegrasyonu sayesinde kullanıcı tabanını genişletiyor. zkSync, kullanıcı sayısı bakımından geri kalsa da, hesap soyutlama (account abstraction) gibi UX açısından yenilikçi teknolojilerle öne çıkıyor.

Tüm bu gelişmelere rağmen Ethereum(ETH), hâlâ L2 çözümleri için *merkezi bir güvenlik temeli* ve *likiditenin ana kaynağı* olarak konumunu sürdürüyor. MEXC Ventures, ETH’nin bu yapısal üstünlüklerinin ekosistem içindeki önemini vurgularken, kullanıcıların L2'lerde doğrudan ETH’yi fark etmemesi hâlinde, Ethereum'un ‘hikaye değeri’nin zamanla eriyebileceği uyarısında da bulunuyor.

Bugünün rekabet ortamını belirleyen temel unsur *kullanıcı odaklı teknoloji* haline gelmiş durumda. Seed kelimeleri girmeye gerek kalmadan cüzdan oluşturma, projelerin işlem ücretini üstlendiği ‘ücretsiz işlem’ özellikleri, otomatikleştirilmiş köprü sistemleri ve yapay zeka destekli varlık yönlendirmeleri gibi araçlar hep bu yeni UX anlayışının birer parçası. Bu doğrultuda, geleceğin kazananı en ucuz zincir değil; kullanıcıların teknolojiyi fark etmeden kullanabildiği kadar *doğal* olan zincirler olacak yorumu ön plana çıkıyor.

İleriye dönük projeksiyonlarda ise köprü altyapılarının entegre edilmesi, Ethereum ETF’lerinin devreye girmesi ve oyun/sosyal tabanlı hizmetlerin yaygınlaşmasıyla yeni bir büyüme eşiğine geçileceği belirtiliyor. Özellikle NFT ve sosyal ağlarda oluşacak mikro işlemler, yeni L2 çözümleri için önemli bir talep oluşturacak. Kullanıcının Ethereum ana ağı ile L2 çözümleri arasındaki farkı fark etmediği bir yapı, yani yüksek *uyumluluk sahibi bir Ethereum*, yakın gelecekte gerçeğe dönüşebilir.

MEXC Ventures, Ethereum’un tarihsel evrimini bir fikir ispatından ekosistem birleşimine dönüştüğünü belirlerken, bundan sonraki dönemde Ethereum ve L2’lerinin ‘ne kadar akıcı ve doğal bir yapı oluşturacağı’nın piyasa liderliğini belirleyecek temel etken olacağı sonucuna vardı.