Bitcoin(BTC) topluluğunda BIP-444 krizi: Merkeziyetsizlik ilkesi tartışılıyor

Bitcoin(BTC) topluluğu, yeni bir bölünmenin eşiğinde gibi görünüyor. 24’ünde GitHub üzerinden duyurulan ‘Bitcoin İyileştirme Önerisi 444 (BIP-444)’, topluluk içinde yoğun tartışmalara neden oldu. Öneride, yazılım güncellemesine katılmayanlara ‘hukuki ve ahlaki sorumluluk’ doğabileceği vurgusu yapılınca, özellikle ‘zorlayıcı’ bir ifade olduğu gerekçesiyle ciddi tepki çekti. Bu durum, uzun süredir merkeziyetsizlik ilkesini benimseyen Bitcoin ekosisteminde adeta bir ‘mini kriz’ başlatmış durumda.

BIP-444, ‘dathonohm’ takma adlı bir geliştirici tarafından yazılmış olsa da, eski Bitcoin çekirdek geliştiricilerinden biri olan Luke Dashjr( Luke Dashjr) ile ilişkilendiriliyor. Öneri, OP_RETURN alanı aracılığıyla blok zincirine yüklenen *görüntü* ya da *video* gibi büyük boyutlu veri içeriklerini engellemek için geçici bir çözüm sunmayı hedefliyor. Özellikle bu tür içeriklerin Bitcoin blok zincirine kaydedilmesi, geliştiricilere göre hem ağın etkinliğini baltalıyor hem de olası *yasa dışı içeriklerin* zincirde yer alma ihtimalini artırıyor.

Bu teklifin doğrudan arka planında, yılın başlarında yayımlanan Bitcoin Core 30.0 güncellemesi bulunuyor. Güncellemeyle birlikte OP_RETURN alanı üzerinden gönderilebilecek veri boyutu yaklaşık 4 MB seviyesine yükseltilmişti. Ancak bazı geliştiriciler, bu değişikliğin *kalıcı yasal riskler* doğurabileceğini savunuyor. Dashjr bu durumu daha önce, “Core 30, delilikti” sözleriyle ağır bir şekilde eleştirmişti.

Geliştirici topluluğunun huzurunu bozan asıl metin ise teklifin içerisinde yer alıyor: "Bu fork’u reddedenler hem hukuki hem de ahlaki sorumlulukla karşı karşıya kalabilir ve bu durum, Bcash gibi altcoin ayrışmalarına neden olabilir." Bu ifade, birçok geliştirici tarafından ‘tehdit’ olarak algılandı. Yazılım geliştiricilerinden Nitesh, durumu “Devletin bizi tehdit etmesinden farkı yok” diyerek özetledi. ‘Bitcoin’in ruhuna ters’ ifadesi sıklıkla telaffuz edilmeye başlandı.

Endişe yaratan bir başka öneri ise, zincirde geçmişe dönük blokların iptal edilmesini öngören ‘zincir yeniden yapılandırma’ fikrinin gündeme getirilmesi oldu. Yasa dışı veriler içeren belirli bloklar belirlendiğinde, o bloklardan sonraki tüm işlem geçmişinin geri alınması isteniyor. Oysa bu öneri, Bitcoin’in bel kemiğini oluşturan ‘değiştirilemezlik’ (*immutability*) ilkesini doğrudan zedeliyor.

Teknik tartışmalarsa sadece bununla sınırlı değil. Taproot güncellemesinden faydalanan akıllı sözleşme işlemlerine getirilecek kısıtlamalar da BIP-444 kapsamında yer alıyor. Bu kısıtlamaların, *miras transferi*, *cüzdan kurtarma sistemleri* ve *çoklu imzalı işlemler* gibi temel kullanım alanlarında para erişimini tamamen engelleyebileceği vurgulanıyor. Tanınmış Bitcoin destekçisi Stephan Livera’ya göre bu durum, “Bitcoin üzerine kurulu projeleri geriletme” riski taşıyor. Özellikle BitVM gibi yeni nesil uygulamalar bu gelişmeden olumsuz etkilenebilir.

BitMEX Research analistleri ise daha ciddi bir senaryoya dikkat çekti: Kötü niyetli aktörlerin zincire *çocuk istismarı materyali* yükleyip ardından zincir reorganizasyonunu tetikleyerek ‘çift harcama’ saldırısı yapma ihtimali. Bu durum, BIP-444’ün amaçladığı ‘spam engelleme’ hedefiyle çelişkili sonuçlara yol açabilir yorumunu da beraberinde getirdi.

Eleştirilerin yoğunluğuna rağmen, bazı üyeler teklifi savunmaya devam ediyor. Onchain veri analisti Checkmate’e göre BIP-444 yalnızca *iki haftalık geçici bir bloklama* anlamına geliyor ve spam saldırılarını durdurmak için geçici ama gerekli bir önlem olabilir. Luke Dashjr da teklifin teknik olarak bir sakıncası olmadığını iddia ederek, amacının sadece ağ güvenliğini sağlamak olduğunu vurguladı.

Ancak tartışmaların ortak noktası, bu teklifin Bitcoin'in temel yönetişim değerlerinde ‘çatlak’ yarattığı fikri etrafında yoğunlaşıyor. Yapılan yorumlara göre, BIP-444 katılıma dayalı geliştirme kültürünü hiçe sayıyor ve *“önce yap, sonra tartış”* yaklaşımı benimsiyor. Bir geliştiricinin ifadesiyle, "Bu BIP bir nevi ‘YOLO’ girişimi. Bitcoin bu şekilde yönetilmemeli."

Henüz uygulanmamış olan önerinin akıbeti önümüzdeki haftalarda yapılacak topluluk tartışmalarına bağlı olarak netleşecek. Ancak BIP-444, sadece teknik bir protokol değişikliği değil; uzun vadede Bitcoin’in kimliğini ve yönetişim yapısını şekillendirme potansiyeline sahip *kilit bir dönüm noktası* olabilir.