Uniswap(UNI) tokenı yüzde 35 yükseldi: Yeni yakım modeli DeFi dünyasını sarsıyor

Uniswap(UNI) tokenı, 24 saat içinde yaklaşık yüzde 35 oranında değer kazanarak yatırımcıların ilgisini üzerine çekti. Bu ani yükselişin arkasında, uzun süredir topluluk içinde tartışılan ve sonunda duyurulan ‘komisyon geliri paylaşımı’ teklifi yer alıyor. Söz konusu öneriyle birlikte, UNI token ekonomisinde köklü bir değişim gündeme geldi.

Teklif, Uniswap’ın kurucusu Hayden Adams tarafından 11’inde paylaşılan bir gönderiyle resmi olarak açıklandı. Plana göre Uniswap protokolünde alınan işlem ücretlerinin bir bölümüyle UNI token geri alımı yapılacak ve bu tokenlar piyasadan kalıcı olarak çıkarılacak, yani ‘yakım’ sürecine sokulacak. Bu hamleyle protokol, *deflasyonist bir tokenomik model* benimseyerek UNI arzını azaltmayı ve değerini korumayı amaçlıyor.

Adams, bu modelin "UNIfication" adını taşıyan yeni bir yaklaşım kapsamında geliştirildiğini belirtti. Teklifin amacı sadece komisyon mekanizmasını değiştirmek değil, aynı zamanda Uniswap’ın *DeFi protokolleri arasında sürdürülebilir bir ekonomik yapı kurma vizyonuna* yönelmesini sağlamak. Topluluk daha önce protokol gelirlerinin token sahiplerine dağıtılması fikrini gündeme getirmişti. Ancak yasal belirsizlikler bu yönde adım atılmasını geciktirmişti. Adams da Uniswap Labs’ın bu nedenle yönetişim süreçlerine etkin şekilde katılamadığını ifade etti.

Yeni sistem, Uniswap'ın yerel zinciri olan Unichain üzerindeki işlemlerden alınan ücretlerin de yakım mekanizmasına entegre edilmesini içeriyor. Ayrıca proje hazinesinde bulunan 100 milyon UNI token için de doğrudan yakım işlemi planlanıyor. Bu adım, *arzı azaltarak UNI’nin uzun vadeli değerini koruma* ve Uniswap’ı küresel ölçekte merkeziyetsiz bir borsa olarak konumlandırma stratejisinin parçası.

Piyasadaki etkileri ise hemen hissedildi. CoinGecko verilerine göre UNI fiyatı 6,70 dolar seviyesinden çıkarak 10 dolara yaklaştı. Günlük işlem hacmi 3 milyar doları aşarken, UNI'nin haftalık bazda yüzde 74 değerlenmesi dikkat çekti. Bu oran, aynı dönemde yüzde 6 değer kazanan genel kripto para piyasasının oldukça üstünde.

CryptoQuant CEO’su Ki Young Ju, Uniswap’ın işlem hacmi sayesinde *parabolik bir fiyat artışı* yaşayabileceğini ve yılda 500 milyon dolara kadar token yakımının mümkün olduğunu dile getirdi. Bu da arz tarafında ciddi bir ‘şok’ yaratabilecek potansiyele sahip. Ayrıca megaETH Labs’tan analist BREAD ise yapılacak aylık ortalama 38 milyon dolarlık token alımının, benzer yapıya sahip projeler arasında UNI’yi ön plana çıkarabileceğini söyledi. Bazı trader'lar bu haberlerin fiyatlara çoktan yansıdığını düşünse de, BREAD yalnızca yakım sisteminin değil, yönetişim ayrıcalıkları ve sıralayıcı (sequencer) komisyon payları gibi etkenlerin henüz tam olarak fiyatlanmadığını ifade etti.

Bu gelişmeler, piyasa duyarlılığındaki köklü değişimi de yansıtıyor. Örneğin geçtiğimiz Ağustos'ta Bitwise CIO’su Matt Hougan, yaklaşık 6 milyar dolarlık piyasa değerine sahip Uniswap’ın hâlâ *oldukça düşük değerli* olduğunu belirtmişti.

Bununla birlikte Uniswap, son dönemlerde yönetişim yapısıyla ilgili eleştirilerin hedefindeydi. Özellikle oy gücünün az sayıda cüzdanda yoğunlaşması, topluluk içinde merkezileşme endişelerini gündeme getirmişti. Ekim ayında arXiv’de yayımlanan bir araştırma, yönetişim kararlarının bazı büyük yatırımcıların kontrolünde olduğunu ortaya koymuştu. Yeni teklif, Uniswap Labs'in görev ve sorumluluklarını daha şeffaf hale getirerek bu endişeleri azaltmayı hedefliyor.

Sonuç olarak bu komisyon gelir modeli değişikliği yalnızca Uniswap özelinde değil, genel olarak *DeFi ekosisteminde sürdürülebilir değer yaratımı* konusuna da güçlü bir mesaj veriyor. Token sahiplerine somut ekonomik fayda sağlayan bu model ile Uniswap, merkeziyetsiz finans dünyasında yeniden öncü konumunu güçlendirmek üzere önemli bir adım atmış oldu.