MEXC Ventures: Kripto güveni artık 'bana güven' değil 'beni doğrula' devrinde

Kripto sektöründe faaliyet gösteren küresel yatırım şirketi MEXC Ventures, kısa süre önce yayınladığı bir araştırmada kripto para piyasasında güven yapısının “bana güven” yaklaşımından “beni doğrula” anlayışına evrildiğini vurguladı. Bu dönüşümde *rezerv kanıtı(Proof of Reserves, PoR)* yaklaşımı *kritik* bir rol oynuyor.

MEXC Ventures'a göre, 2022 ve 2023 yıllarında art arda yaşanan merkezi borsa(CEX) çöküşleri kullanıcıların güven anlayışını temelden sarstı. Kullanıcılar yalnızca söze dayalı güvenin yetersiz olduğuna kanaat getirdi ve bu da borsaların müşterilere ait varlıkları gerçekten elinde tutup tutmadığını şeffaf şekilde gösterebilecek sistemler geliştirilmesi gerekliliğini doğurdu. Bu ihtiyaçtan doğan PoR mekanizması, borsaların ödeme gücünü hem kriptografik kanıtlarla hem de bağımsız denetimlerle doğrulamayı amaçlıyor.

PoR sistemi üç ana yapı taşı üzerine kuruluyor: İlki, borsaların dışarıdan erişilebilir cüzdan adresleri ve bakiyeler gibi verileri paylaşması. İkincisi, bağımsız denetim firmalarının bu verilerin bütünlüğünü kontrol etmesi. Üçüncüsü ise kullanıcıların kendi hesap bilgilerinin sistemde yer alıp almadığını kontrol edebilmeleri. Bazı borsalar bu süreçte kullanıcı mahremiyetini koruyabilmek adına *sıfır bilgi kanıtları(ZKP)* gibi gelişmiş teknolojileri de uyguluyor.

Ancak MEXC Ventures, PoR sistemlerinde önemli sınırlamalar bulunduğuna dikkat çekti. Örneğin, birçok PoR raporu yalnızca belirli bir tarihte alınmış ‘anlık görüntü’ (snapshot) verisine dayanıyor ve bu durum borsanın *gerçek zamanlı* ödeme kapasitesini garanti altına almıyor. Bu sebeple bazı platformlar, *ödeme yeteneği kanıtı(Proof of Solvency)* adı verilen daha kapsamlı bir model üzerine çalışmaya başladı.

Ödeme yeteneği kanıtı modeli yalnızca varlıkların korunmasını değil; aynı zamanda borçlar, kredi pozisyonları ve maruz kalınan riskleri de kapsayarak finansal yapının bütüncül olarak değerlendirilmesini sağlıyor. MEXC Ventures’ın araştırmasına göre bu sistem, özellikle FTX'in çöküşü sonrası kaybedilen kullanıcı güvenini yeniden inşa etme ve kötü niyetli varlık kullanımı ile zayıf kaldıraç yönetiminin önüne geçme konusunda *etkili bir çözüm* olabilir.

Araştırmada ayrıca, *geçerli ve güvenilir* bir PoR raporunun nasıl olması gerektiğine dair kriterler de paylaşıldı. Bu kriterler arasında: bağımsız üçüncü taraf denetimi, borç kapsamının dahil edilmesi, denetim zamanlaması, on-chain cüzdanların açıklanması, gizlilik koruma teknolojilerinin kullanımı(ZKP) ve krizlere karşı likidite politikalarının bulunup bulunmadığı yer alıyor. Kullanıcılar, bu kriterleri taşıyan raporlar sayesinde varlıklarının güvenli bir şekilde saklandığına dair daha net bir fikir edinebiliyor.

Sonuç olarak, sektör genelinde standartların *doğrulama merkezli* bir yapıya kaydığı görülüyor. MEXC Ventures, Chainlink’in PoR sistemlerine ZK teknolojisi eklediği örneği hatırlatarak, bunun gelecekte merkezi borsalar, merkeziyetsiz finans(DeFi) ve kurumsal kripto saklama çözümleri arasında şeffaflık açısından *ortak bir standart* oluşturabileceğini öngörüyor.

Borsa yönetiminde artık marka bilinirliği veya pazarlama stratejilerinden çok, *kriptografik* ve *muhasebesel* açıdan güven veren bir yapı en önemli rekabet avantajı haline geliyor. Veri odaklı doğrulama sistemlerinin benimsenmesi, kullanıcıların varlıklarını güvenle saklaması ve işleme alması açısından temel unsur olurken, kripto sektöründe istikrarlı büyümenin de temelini oluşturuyor.