Güney Afrika'dan perakende CBDC'ye ret: Merkez Bankası önceliği ödeme altyapısına veriyor

Güney Afrika Merkez Bankası, yakın zamanda yaptığı açıklamada perakende odaklı merkez bankası dijital parası (CBDC) ihraç etme konusunda acil bir ihtiyaç görmediklerini belirtti. Banka, bunun yerine mevcut ödeme altyapısının dijitalleşmesine ve banka dışı kesimlerin ödeme sistemine entegrasyonuna odaklanacaklarını vurguladı.

Yayımlanan resmi raporda, perakende CBDC’nin teknik olarak mümkün olmasına rağmen halen ‘acil bir gereklilik’ taşımadığı ifade edildi. CBDC’nin *nakit alternatifi* olabilmesi için çevrimdışı kullanılabilirlik, düşük işlem maliyeti, yüksek güvenlik ve *gizlilik* gibi temel unsurları sağlaması gerektiği belirtildi. Bunun yerine, mevcut ödeme sisteminin modernleştirilmesinin daha verimli bir yaklaşım olduğu değerlendirmesi yapıldı. Raporda, ülkede yetişkin nüfusun %16’sının hâlâ finansal sisteme erişemediği de vurgulandı.

Merkez Bankası, perakende CBDC planlarını şimdilik rafa kaldırırken, finans kurumları arası işlemlerde kullanılacak *toptan CBDC* modelleri ile *sınır ötesi ödeme sistemlerinin verimliliğini artırmaya* yönelik çalışmalarını genişletme kararı aldı. Böylece, gelecekteki dijital dönüşümlere hazırlanmak amacıyla ilgili teknolojiler ve politika opsiyonları izlenmeye devam edilecek.

Diğer yandan, Banka’nın yayınladığı başka bir raporda, *kripto paralar* ve *stablecoin’lerin* finansal sistemde potansiyel risk unsurları oluşturduğuna dikkat çekildi. Rapora göre bu dijital varlıklar döviz kontrollerini aşmak için kullanılabilirken, aynı zamanda finansal teknolojilere dayalı hizmet sağlayıcıların istikrarını da tehdit edebilir. Bu uyarılar, ilerleyen dönemde kripto varlıklarla ilgili *düzenleyici adımların artabileceği* yorumunu beraberinde getiriyor.

Öte yandan, küresel olarak CBDC uygulamalarına bakıldığında, şu ana dek yalnızca Nijerya, Jamaika ve Bahamalar resmi olarak dijital merkez bankası parasını hayata geçirdi. 49 ülke ise farklı kapsamda pilot projeler yürütmeye devam ediyor. ABD’de ise CBDC planları, Trump yönetiminin mevcut politikaları doğrultusunda askıya alınmış durumda.