2025’te merkeziyetsiz finans (DeFi) alanının büyümesinin güçlü bir göstergesi olan merkeziyetsiz borsa (DEX) işlem hacimleri rekor kırarak dikkatleri üzerine çekti. CoinGecko’nun 10 Ekim tarihli raporuna göre, DEX’lerdeki aylık spot işlem hacmi 419,7 milyar dolar (yaklaşık 61 trilyon ₩) ile tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı. Bu rekorun, kripto piyasasındaki genel durgunluk devam ederken gelmiş olması, DEX’lerin *pazar gücünü hızla artırdığını* gösteriyor.
Rapora göre, 2021’in Ocak ayında spot piyasalardaki DEX payı yalnızca %6 seviyesindeydi. Ancak 2025’in Kasım ayı itibarıyla bu oran %21,2’ye yükseldi. Bu da *beş yıl içinde üç kattan fazla artış* anlamına geliyor. Özellikle 2022’de yaşanan FTX çöküşü sonrası DEX’lere yönelim hemen artmadı; bu dönem bir durgunlukla geçerken, 2023’ün Mart ayından itibaren ABD’deki düzenleyici baskının artmasıyla DEX kullanımında %10 barajı aşılarak hızlı bir yükseliş başladı.
2025’e girildiğinde ise Solana(SOL) tabanlı *‘meme coin’ çılgınlığı* DEX işlem hacimlerinde sıçramaya neden oldu. Ocak ayında spot DEX hacmi 413,7 milyar dolar (yaklaşık 60,8 trilyon ₩) ile yeni bir rekor kırdı. Bu süreçte PancakeSwap(CAKE), Binance Alpha’nın piyasaya sürülmesiyle birlikte işlem hacmini ciddi biçimde artırarak toplam pazar payına önemli katkı sağladı. Hatta bu dönemde PancakeSwap gibi bazı DEX’ler, Uniswap(UNI) ile neredeyse başa baş işlem hacmi rakamlarına ulaştı.
Sadece spot piyasalarda değil, türev ürünlerde de DEX'lerin yükselişi net bir şekilde görülüyor. DEX tabanlı *perpetual (süresiz vadeli)* işlem hacmi pazar payı 2023 Ocak ayında %2,1 iken, 2025 Kasım’ına gelindiğinde %11,7’ye çıktı. Son bir yıl içinde DEX’lerin türev piyasalarındaki toplam işlem hacmi 903,5 milyar dolara (yaklaşık 132,8 trilyon ₩) ulaşarak *önceki yıla göre 10 kattan fazla büyüdü*.
Bu alanda özellikle Hyperliquid öne çıkmayı başardı. 2025 yılı genelinde Hyperliquid, toplamda 2,74 trilyon dolarlık (yaklaşık 403,8 trilyon ₩) türev işlemi yönetti. Böylece Coinbase gibi pek çok merkezi borsayı geride bıraktı. Diğer DEX projelerinden farklı olarak Hyperliquid, *likidite, işlem hacmi ve düşük ücret stratejileriyle* piyasada önemli bir konuma yerleşti.
Diğer yandan, genel kripto piyasasında DEX’lerin tuttuğu hacim payı son beş aylık süreçte ortalama %20 düzeyinde sabitlendi. CoinGecko, bu kalıcı yükselişin nedenleri arasında FTX gibi olayların yol açtığı güven kayıplarını, ABD’nin katı regülasyon tavrını ve ‘meme coin’lerin yarattığı hacim patlamasını gösteriyor.
‘yorum’ DEX ekosisteminin bu güçlü büyümesi, yatırımcıların merkezi borsalara olan güven kaybıyla birlikte *daha fazla denetim sahibi olabilecekleri alternatiflere yönelmesini* açıklıyor. PancakeSwap ve Raydium gibi blokzincir tabanlı DEX’lerde erken pozisyon almak ve Hyperliquid gibi gelişen platformlara dikkat etmek, önümüzdeki dönemde stratejik önem taşıyabilir.
Yorum 0