DeFi’nin Merkeziyetsizlik İddiası Tehdit Altında mı?

DeFi’nin başlangıçta hedeflediği ‘tam merkeziyetsizlik’ ilkesinden giderek uzaklaştığı yönünde endişeler artıyor. Özellikle regülasyonların sıkılaşmasıyla, kullanıcıların varlıkları üzerindeki kontrolü zayıflıyor ve belirli işlemler keyfi olarak engellenebiliyor.

DeFi, ortaya çıktığında finansal aracılara ihtiyaç duymadan bireylerin kendi varlıklarını yönetmesini sağlayarak büyük bir yenilik olarak görülmüştü. Akıllı kontratlar ile küresel likidite sunmayı ve şeffaf bir finans ekosistemi oluşturmayı amaçlıyordu. Ancak zamanla DeFi projeleri, kara para aklamayı önleme(AML) ve müşteri kimlik doğrulama(KYC) gibi regülasyonlara uyum sağlamaya başladı. Bunun sonucunda bazı kullanıcıların hiçbir uyarı almadan varlıklarına erişimi kısıtlanıyor veya cüzdanları belirsiz kriterlere göre yaptırıma tabi tutulabiliyor.

Geleneksel finans dünyasında AML ve KYC, yasa dışı fon hareketlerini önlemek için kullanılıyor. Ancak kripto para sektöründe, özel analiz firmaları işlemleri ve cüzdanları denetleme görevini üstleniyor. Bu firmaların risk değerlendirme modelleri tamamen şeffaf olmadığı için, bir cüzdanın riskli olarak sınıflandırılması durumunda kullanıcılar önceden bilgilendirilmeksizin işlem kısıtlamalarıyla karşılaşabiliyor. Daha önce güvenilir görülen bir cüzdanın sonradan ‘riskli’ etiketi alması, ona bağlı kullanıcıların da mağdur olmasına yol açabiliyor.

Bu dönüşümün arkasında yalnızca regülasyon baskısı değil, aynı zamanda DeFi projelerinin risk sermayesi(VC) yatırımları çekmek için regülasyona daha fazla uyum sağlamaya başlaması da bulunuyor. Ancak bu durum, DeFi’nin temel prensiplerinden biri olan ‘merkeziyetsizliği’ tehdit eden bir faktör haline geliyor. Dahası, bazı projeler ‘merkeziyetsiz’ etiketiyle pazarlamaya devam ederken merkezi kontrol mekanizmaları işletiyor ve AML/KYC prosedürlerini uyguluyor. Bu gelişmeler, DeFi ile merkezi finans(CeFi) arasındaki sınırları giderek belirsizleştiriyor.

DeFi’nin regülasyonlarla uyum içinde gelişmesi önemli olsa da, eğer geleneksel finans sisteminin bir kopyasına dönüşürse, ‘yeniden şekillendirilmiş bir merkezi finans’ olmaktan öteye gidemeyebilir. Dolayısıyla DeFi’nin gerçek merkeziyetsizliği koruyabilmesi için on-chain yönetişim mekanizmalarına dayalı şeffaf regülasyon yaklaşımları ve kullanıcı özerkliğini sağlayan sistemler geliştirilmesi gerektiği yönünde görüşler güçleniyor.