ABD'de CBDC karşıtlığı güçleniyor: Senatör Cruz'dan dijital dolara yasak tasarısı

ABD Senatosu’ndan Ted Cruz, Amerikan Merkez Bankası’nın (Fed) merkez bankası dijital para birimi (CBDC) çıkarmasını yasaklayacak yeni bir yasa tasarısı sundu. Bu hamle, 6 Mart’ta Temsilciler Meclisi üyesi Tom Emmer tarafından yeniden sunulan “CBDC ile Gözetleme Devletine Karşı Kanun”la aynı içeriği taşıyor. Böylece tasarı hem Senato hem de Temsilciler Meclisi'nde *eş zamanlı olarak* ilerletilmeye başlandı.

Cruz’un 26’sında sunduğu “Anti-CBDC Gözetleme Devleti Tasarısı”, Fed’in bireysel tüketicilere doğrudan ürün ya da hizmet sunmasını yasaklamayı hedefliyor. Bu da dolaylı olarak ABD içinde dijital dolar ihracını engelleyen bir etki oluşturuyor. Ayrıca, yasa tasarısı açık ve izne dayanmadan işleyen, ancak geleneksel nakit sistemiyle aynı düzeyde gizliliği koruyan bir dolar tabanlı dijital para birimini istisna olarak belirliyor.

Fed, 2020’den bu yana dijital dolar konusunda çeşitli araştırma projeleri yürütüyor ve şu anda en az 4 farklı proje faaliyette. Ancak bu süreç boyunca Cruz, 2022’den bu yana CBDC’lere açıkça karşı olduğunu her fırsatta dile getirdi. Daha önce de benzer nitelikte teklifler sunan Cruz, bu yıl Joe Biden yönetiminin CBDC’ye yönelik gayretlerini durdurmaya çalıştığını belirtti.

Emmer da benzer bir çizgide yer alıyor. CBDC teknolojisinin “Amerikan değerleriyle uyuşmadığını” savunarak, “CBDC, seçilmemiş bürokratlara para üzerindeki kontrolü teslim etmek demektir” dedi. Emmer’e göre bu durum, Amerikan özgür piyasasının temelleri açısından *ciddi bir tehdit* oluşturuyor.

ABD içinde CBDC karşıtlığı gittikçe güç kazanıyor. Bu modele mesafeli yaklaşanlar, dijital paraların kişisel mahremiyetin ortadan kalkmasına ve devletin birey üzerindeki kontrolünün artmasına yol açacağı görüşünde. Örneğin, Kuzey Karolina Eyalet Senatosu, valinin veto yetkisini geçersiz kılarak eyalette CBDC’yi yasaklayan bir yasayı onayladı.

Başkan Trump da CBDC’ye karşı net bir tutum sergiliyor. Ocak ayında yaptığı açıklamada “Amerika’da CBDC’ye asla izin vermeyeceğim” diyerek bu konudaki duruşunu açıkça ortaya koymuştu. Fed Başkanı Jerome Powell da kendisinin görev süresi boyunca dijital dolar çıkarmayacaklarını belirtmişti.

Ancak dünyada bazı ülkeler CBDC çalışmalarını sürdürüyor. İsrail, dijital şekel için ilk tasarımı paylaşırken; İran, yakın zamanda CBDC çıkarma planlarını duyurdu. Avrupa’da ise dijital euro hazırlıkları devam ediyor, ancak halkın projeye ilgisi *sınırlı* kalmış durumda.

CBDC’lerin finansal sistemde verimliliği ve şeffaflığı teorik olarak artırabileceği öne sürülse de, bu tür dijital paralara geçiş konusunda siyasi ve toplumsal görüş ayrılıkları derinleşiyor. Özellikle Amerika’da CBDC, ekonominin merkezileşmesi anlamına gelebileceği endişesiyle daha uzun süre tartışılacak gibi görünüyor.