Merkeziyetsiz mesajlaşma platformları veri güvenliğinde yeni dönem başlatıyor

Çeşitli mesajlaşma uygulamalarının kullanıcı verilerini gizlice topladığına dair eleştiriler devam ederken, şifreleme ve merkeziyetsizlik teknolojilerine dayalı alternatif platformlara olan ihtiyaç yeniden gündeme geliyor. Meta(META) çatısı altındaki WhatsApp, Instagram ve Messenger her yıl kişisel verilerin ihlali iddialarının merkezinde yer alırken, devlet gözetimi ve siber saldırılarla ilgili endişeler de hız kesmeden sürüyor.

Bu ortamda, yakın zamanda Amerika Birleşik Devletleri’ndeki üst düzey yetkililerin önemli askeri operasyonları Signal üzerinden tartıştıklarının ortaya çıkması, güvenli mesajlaşma uygulamalarının kullanım durumu ve bunlara dair potansiyel riskleri bir kez daha öne çıkardı. Her ne kadar bu örnekte doğrudan bir siber saldırı gerçekleşmemiş olsa da, devlet sırrı bilgilerinin genel mesajlaşma servisleriyle paylaşılabilmesi, ulusal güvenlik açısından ‘kaygı verici’ olarak değerlendirildi.

Apple geçtiğimiz ay İngiltere hükümetinden gelen arka kapı talebini kabul etmeyerek, uçtan uca şifrelemeli(E2EE) bulut yedekleme özelliğini geri çekmişti. Bu karar, teknoloji şirketlerinin kullanıcı verilerinin gizliliği konusunda ne kadar güçlü inisiyatife sahip olduklarını açık biçimde gözler önüne serdi.

17.000'den fazla node’dan oluşan merkeziyetsiz mesajlaşma platformu Session’ın kurucu ortaklarından Kee Jeffreys, kısa süre önce “The Agenda” adlı podcast’e katılarak, mevcut merkezi veri saklama yapılarının kullanıcı güvenliği açısından ne kadar kırılgan olduğunu vurguladı. Jeffreys, “Geliştirici, verilerinizi koruyacağına dair ne kadar vaat verirse versin, verilerin tek bir sunucuda ya da sınırlı sayıdaki depolama noktasında saklanması yapısal bir zafiyettir” ifadelerini kullandı.

Sadece uçtan uca şifrelemenin yeterli olmadığına işaret eden Jeffreys, Session’ın blokzinciri ve onion yönlendirme teknolojilerini birleştiren yapısıyla öne çıktığını anlattı. Platform, kullanıcıdan kimlik doğrulama ya da telefon numarası girmesini istemiyor; ayrıca ağ üzerindeki her türden meta verinin takibini de zorlaştıracak şekilde tasarlanmış durumda. Session, merkezi bir sunucu üzerinden çalışmak yerine 2.200'den fazla *node* aracılığıyla mesajları parçalayıp dağıtarak saklıyor. Bu yapı sayesinde gönderenin IP adresi de gizli tutuluyor ve *sansüre dirençli* bir iletişim ortamı sağlanıyor.

Böylesi platformların yükselişinin ardında, dünya genelinde hükümetlerin dijital alan üzerindeki kontrolü artırma çabaları da yer alıyor. Jeffreys, Telegram’ın kurucusu Pavel Durov’un Fransa’da gözaltına alınmasını bu konuda gösterge olarak sunarak, “Devletlerin artık açık kaynaklı şifreli mesajlaşma uygulamalarını tehdit olarak gördüğünün işareti. Artık kendiniz yanlış bir şey yapmasanız bile, yarattığınız platform nedeniyle baskı görebileceğiniz bir döneme girdik” değerlendirmesinde bulundu.

Günlük kullanıcılar için de veri takibi ve izlenmeden uzak kalmak adına uygulanabilecek bazı temel önlemler mevcut. Jeffreys, kamuya açık sosyal medya gönderilerinin geçmişten bugüne gözden geçirilerek temizlenmesini ve yapay zekâ ya da şirketler tarafından analiz edilmesini kolaylaştıran kişisel ilgi alanları, tüketim alışkanlıkları gibi bilgilerin minimal düzeye indirilmesini öneriyor.

Tüm bu gelişmeler, hem teknoloji şirketlerinin kontrol alanının genişlemesi hem de devletlerin gözetim mekanizmalarının yayılması ışığında, şifreleme ve merkeziyetsizlik temelli mesajlaşma çözümlerini mahremiyetin yeni rotası haline getiriyor. 2025 yılına girerken, bireylerin dijital ayak izlerini ne derece kontrol edebilecekleri, kişisel veri güvenliği konusunda belirleyici olacak gibi görünüyor.