Trump’ın tarifeleri yapay zekâ destekli mi? ChatGPT ile birebir örtüşen formül tartışma yarattı

Donald Trump’ın 2’sinde açıkladığı ‘karşılıklılık temelli gümrük tarifesi’ politikası, yapay zekâ destekli sohbet botlarının oluşturduğu sonuçlarla birebir uyuşunca sosyal medyada dikkat çekici iddialar ortaya atıldı. Bazı kullanıcılar, Trump yönetiminin bu ticaret politikasını oluştururken *yapay zekâdan* faydalanmış olabileceğini öne sürdü.

Yeni açıklanan bu gümrük politikası, ABD’nin dış ticaret açığı verdiği 185 ülkeye en az *%10 oranında gümrük vergisi* uygulanmasını öngörüyor. Ancak belirli ülkelere daha yüksek oranlar getiriliyor. Bu oran Çin için *%34*, Japonya için *%24* ve Avrupa Birliği ülkeleri için ise *%20* olarak belirlendi. Söz konusu uygulama, *5 Nisan’da* yürürlüğe girecek.

Kripto koleksiyoncusu ve sosyal medya fenomeni ‘DCInvestor’, “ChatGPT ile aynı gümrük oranlarını hesaplamayı başardım. Bu formül daha önceden resmi olarak bilinen bir yöntem değil, hatta bana bunun *yapay zekânın ürettiği bir çözüm* olduğunu söyledi” diyerek dikkat çekici bir paylaşımda bulundu. Ayrıca, “Trump yönetimi gerçekten ticaret politikasını ChatGPT ile mi hazırladı diye düşünmeden edemiyorum” ifadelerini kullandı.

Benzer bir gözlem, kripto para yatırımcısı ‘Cobie’ tarafından da dile getirildi. ‘ChatGPT’ye ticaret dengesi sağlamak için basit bir gümrük tarifesi nasıl hesaplanır?’ şeklinde bir prompt giren Cobie, Trump yönetiminin yayımladığı formüle *tam olarak* karşılık gelen bir sonuç aldığını belirtti. Ayrıca, ‘Gemini’, ‘Claude’ ve ‘Grok’ gibi diğer popüler yapay zekâ sohbet botlarında da benzer hesaplamaların elde edilmesi bu iddiaları güçlendirdi.

Kamusal Ekonomi Dergisi editörü Wojtek Kopczuk da kendi deneyinde aynı sonuçların ortaya çıktığını söylerken, “Bu hesaplama yöntemi *mantıklı değil*” diyerek uygulamanın yapay zekâya dayandırılmış olabileceğinin yan etkilerinin şimdiden görüldüğünü savundu. Yazar Krishnan Rohit ise bu durumu “belki de *coğrafi politikada yapay zekâ kullanımının ilk büyük örneği*” olarak değerlendirdi.

Açıklanan gümrük politikası formülü ise oldukça basit bir yapıya sahip: *“Hedef ülkeyle olan ticaret açığı, o ülkeye yapılan ABD ithalat toplamına bölünüyor.”* Bu formül, tedarik zinciri lojistik platformu Flexport’un CEO’su Ryan Petersen tarafından tersine mühendislik yöntemiyle keşfedildi. Amerika’daki Yale Review editörü James Surowiecki de benzer bir hesaplama yaklaşımı sundu.

Öte yandan, Trump’ın karşılık esaslı tarifeler açıklamasının ardından kripto para piyasası *sert bir düzeltme*yle karşılaştı. Bitcoin(BTC), yaklaşık *5.500 dolar* gerileyerek *82.277 dolara* (yaklaşık 1 milyon 200 bin TL) kadar düştü ve sonra kısmen toparlandı. Bu gelişmeyle birlikte kripto piyasasının tamamı yaklaşık *%5 oranında değer kaybetti* ve gelişmelere oldukça *hassas* bir tepki verdi.