2024’te meme coin’lerin %97’si başarısız oldu: Fan token’lar ve stablecoin’ler neden öne çıkıyor?

Kripto dünyası dışından bakıldığında, bu alandaki varlıklar genellikle ‘yüksek fiyat oynaklığı’, ‘aldatıcı davranışlar’ ve ‘spekülasyon’ gibi olumsuzluklarla anılıyor. 2024’te ‘meme coin’ çılgınlığı yeniden alevlendi ve HAWK, Fartcoin, LIBRA gibi kısa süreli eğilimlerle sınırlı kalan yeni kripto paralar piyasaya çıktı. Bu durum, 2021 yılında neredeyse kontrolsüz şekilde çoğalan NFT’lerin yükseliş ve düşüş dönemine benziyor. Son verilere göre, NFT projelerinin ortalama ömrü sıradan kripto projelere göre 2,5 kat daha kısa.

Peki yatırımcılar neden hala bu tür varlıklara yöneliyor? En önemli neden, büyük fiyat oynaklıklarının kısa sürede büyük kazançlar vadetmesi. Ancak uzun vadeli kullanıcı ilgisi, sektörel sürdürülebilirlik ve pazarın istikrarı gibi faktörleri belirleyen unsur genellikle ‘fiyat sıçraması’ değil, günlük yaşamda sorunlara çözüm sunabilen ‘kullanışlılık’ oluyor.

Bir dijital varlık ne kadar işlevsel olursa, o kadar istikrarlı hale geliyor. Yalnızca teknolojik gösterişe odaklanan projelerin çoğu, gerçek sorunlara çözüm sunmadığı için başarısız oluyor. Pratik bir amacı olmayan ‘değersiz dijital varlıklar’, sadece geçici spekülasyon araçları olarak kalıyor. Buna karşın, doğrudan kullanım alanı olan dijital varlıklar uzun vadede yaşam şanslarını artırıyor. Fan token’lar bu konuda öne çıkan örneklerden. NFT’lerin aksine, bu varlıklar ‘sürekli fan etkileşimi’ ve ‘fonksiyonel gelişim’ odağıyla piyasadaki dalgalanmalara dirençli durabiliyor.

2024 yılı içerisinde çıkan meme coin’lerin yüzde 97’si hali hazırda başarısız oldu. Bu da spekülatif varlıkların ne kadar kısa ömürlü olduğunu ortaya koyuyor. Öte yandan, 2018’den bu yana büyük spor kulüplerinin hayata geçirdiği fan token’lar hem piyasa durgunluklarını hem de büyüme dönemlerini başarıyla atlatarak, ‘yarattıkları gerçek değer’ sayesinde kalıcılıklarını kanıtlamış durumda. Fan token yatırımcıları sadece bu varlığı elde tutmakla kalmıyor; kulüp kararlarına katılımdan ödül kazanmaya kadar birçok noktada ‘gerçek fayda’ sağlıyor.

Net bir şekilde anlaşılıyor ki, kullanım alanı olan dijital varlıklar zamanla sorunları çözüp kullanıcıya değer sağlıyor. Bu süreç, zaman içinde daha geniş kabul görmelerine de yol açıyor. Kısa vadeli kâr hedefleyen spekülatörlerin yerine, doğrudan varlığın kendisine ilgi duyan kullanıcılar devreye giriyor. Yakın dönemde yükselişe geçen stabil kripto paralar da bu trendi somutlaştırıyor.

2024 yılının ilk yarısı itibarıyla stablecoin yani stabil kripto para piyasasının büyüklüğü 160 milyar dolardan 230 milyar dolara çıkarak ciddi bir artış gösterdi. 2021’de yalnızca 27 adet stablecoin varken, bu sayı üç yılda 182’ye ulaştı; bu da yüzde 574’lük etkileyici bir artış. Bu coin’lerin ‘sınır ötesi ödeme’ ve ‘merkeziyetsiz finans (DeFi)’ işlemlerinde kazandığı gerçek kullanım değeri bu artışı sağladı. Günümüzde küçük işletmelerin uluslararası ödeme işlemleri ya da yazılımcıların likidite yönetimi için stablecoin kullanması adeta sıradan hale geldi.

Kurumsal yatırımcılar da yalnızca ‘kullanışlı’ dijital varlıklara odaklanıyor. Buna en iyi örnek: BlackRock’un Fartcoin yerine Bitcoin(BTC) yatırımı yaparak ETF ürünü piyasaya sürmesi. Bu durum, sadece ‘gerçek değer üretebilen’ varlıkların kurumsal yatırım dünyasında yer bulabileceğini net şekilde ortaya koyuyor.

Spor taraftarları için de bu böyle. Stadyuma gitmeden takımına olan bağlılık hissini sürdürmek isteyen taraftarlar için fan token’lar ‘yeni bir bağ’ oluşturuyor. Bu token’lara sahip olanlar, takım yönetiminde oy kullanıyor, özel hediyeler alıyor ve staking yoluyla ödüller kazanarak kulüp ile olan etkileşimlerini derinleştiriyor.

Bitcoin’i geliştiren Satoshi Nakamoto’nun asıl amacı da finans sistemindeki adaletsizliklere bir alternatif sunmaktı. Aradan 16 yıl geçmesine rağmen bu düşünce, kripto paraların temelini oluşturmaya devam ediyor. Dijital varlıkların geleceği, hangi yaşam sorunlarına çözüm olabildiğine bağlı olarak şekilleniyor ve sektör giderek ‘gerçek dünya odaklı projelere’ yöneliyor.

Son dönemde bazı büyük futbol kulüplerinin sadece fan token çıkarmakla kalmayıp, doğrudan fikri mülkiyet haklarını (IP) da tanıması, kullanıcı nezdinde bu varlıklara olan güveni artırıyor. Bu strateji basit bir deneme değil, aksine taraftarla olan bağı daha sağlam ve sürdürülebilir hale getirmek isteyen kulüplerin ‘ciddi bir yaklaşımı’. Bu da yeni nesil taraftar deneyiminin şimdiden başladığını gösteriyor.

Blockchain teknolojisi, sadece fan token’larla sınırlı kalmayarak spor dünyasını kökten değiştirmeye başladı bile. Uygulama alanları hızla genişlerken, birbirine bağlı ekosistemler oluşuyor. Örneğin Tether’in Juventus’a yaptığı yatırım, doğrudan fan token değerlerinde artışla sonuçlandı. 2024 itibarıyla kripto firmalarının başlattığı sponsor kampanyaları da bu birleşim dinamiğini daha da hızlandırıyor.

Kulüpler, ligler ve markalar Web3 teknolojilerini büyük bir hızla benimsiyor. Bu da daha derin, çok boyutlu taraftar deneyimlerini mümkün kılarken, gelir modellerinin çeşitlenmesini de sağlıyor. Yeni dijital varlık çağı, ‘kullanışlılık’ temeline oturarak yavaş ama emin adımlarla ilerliyor.