Bitcoin(BTC), kuantum tehdidine karşı QRAMP protokolüyle savunmaya geçiyor

Bitcoin(BTC), kuantum bilgisayarların oluşturabileceği ciddi tehditlerle karşı karşıya kalabilir. CoinEasy'nin 24’ünde yayımladığı araştırmasına göre, tüm Bitcoin’lerin yaklaşık %30’u kuantuma karşı savunmasız adreslerde tutuluyor. Bu duruma karşı geliştirilen yeni bir öneri olan QRAMP (Kuantum Dirençli Adres Göç Protokolü) ise bu tehdide karşı *yeni bir alternatif* olarak öne çıkıyor.

QRAMP, mevcut güvenliksiz Bitcoin adreslerini kuantum dirençli yeni adreslere taşıma prensibine dayanıyor. Bu sistem kullanıcıların gönüllü katılımına dayalı şekilde çalışıyor ve *teknik uygulanabilirliği* esas alıyor. Bitcoin’in temel güvenlik yapı taşı olan eliptik eğri dijital imza algoritması (ECDSA), bugünkü klasik bilgisayarlar için *güvenli* kabul ediliyor. Ancak Google tarafından geliştirilen Willow gibi yüzlerce kübitlik kuantum çiplerin gelişimiyle bu denge bozulabilir. Shor algoritmasıyla çalışan kuantum bilgisayarlar, ECDSA’yı kırabilir ve özellikle cüzdanlara ait açık anahtarların blok zincir üzerinde görüldüğü adresler (P2PK, P2PKH) daha yüksek risk altında olabilir.

CoinEasy'nin analizine göre QRAMP, dört aşamada işlem görüyor. İlk olarak, zincirdeki riskli adresler tespit ediliyor. Ardından kullanıcılar, ellerindeki Bitcoin’leri özel olarak tasarlanmış bir ‘kuantum yakım adresine’ gönderiyor. Bu adrese gönderilen Bitcoin’ler kalıcı olarak yakılıyor. Yakılan miktar kadar kuantum dirençli yeni coin’ler basılıyor ve en sonunda bu işlemler, sadece geçerli yakım adreslerinin yeni coin üretmesini sağlayan sert bir doğrulama sürecinden geçiyor. QRAMP protokolünde kullanılabilecek şifreleme yaklaşımları arasında, *ızgara (lattice)* tabanlı, *hash* tabanlı ve *çok değişkenli polinom* temelli sistemler bulunuyor.

QRAMP’ı destekleyenler, bu önleyici adımın Bitcoin’in temel değerleri olan *istikrarlılık*, *değişmezlik* ve *kıtlık* ilkelerini koruyarak uzun vadeli piyasa güveni oluşturabileceğini savunuyor. Kullanıcının gönüllü geçişine dayandığı için toplulukta çatışma yaratmadan uygulanabilir olduğu ve önceki adreslerle yeterli uyumluluk sağlanabileceği belirtiliyor. Ancak karşıt görüşe sahip uzmanlar, kuantum bilgisayarların ticarileşmesinin on yıllar alabileceğini, QRAMP’ın ekonomik olarak maliyetli olduğunu ve teknik karmaşıklığın yanı sıra topluluk içindeki *yönetim çatışmalarını* teşvik edebileceğini öne sürerek, bu protokolün şu an için ‘erken’ olduğunu vurguluyor.

Teknik açıdan ise dikkatli bir ilerleme şart. Sistemin devreye alınabilmesi için bir soft-fork (yazılım çatallanması) gerekiyor ve yeni adres sisteminin işlem verimliliği ile güvenlik düzeyi hâlâ test ediliyor. Ayrıca var olan altyapıyla entegrasyon, anahtar yönetimi gibi konular da çözülmeyi bekleyen başlıklar arasında yer alıyor. Buna rağmen uzmanlar, QRAMP gibi yöntemlerin artık ‘uygulanıp uygulanmayacağı’ değil, *ne zaman uygulanacağı* konusunun tartışıldığını belirtiyor. Kuantum direnci, sadece teorik bir tartışma olmaktan çıkıp somut bir güvenlik stratejisi haline gelmiş durumda.

CoinEasy raporu, ilerleyen süreçte topluluğun açık tartışmalar yürütmesi, teknik geçerlilik testlerinin artırılması ve yaygın bir uzlaşma oluşmasının gerekli olduğunun altını çizdi. QRAMP, artık sadece bir öneri değil, Bitcoin’in kuantum çağına hazır olup olmayacağı konusunda *uygulanabilir bir senaryo* olarak değerlendiriliyor.