Bittensor, dTAO modeliyle merkeziyetsiz yönetişimde devrim hedefliyor

Bittensor, merkeziyetsiz yapay zeka ağ altyapısı olarak öne çıkarken, yeni nesil topluluk odaklı teşvik mekanizması *dTAO* ile sürdürülebilir yönetişim yapısı oluşturmayı hedefliyor. 24’ünde (yerel saatle), DeSpread’in yayımladığı araştırmaya göre, bu yaklaşım, geleneksel blokzincir protokollerindeki ödül yapılarının sınırlamalarını aşma çabasıyla dikkat çekiyor.

Çoğu blokzincir ağı, kullanıcıları katılıma teşvik etmek için likidite madenciliği ya da airdrop aracılığıyla yönetişim token’ları dağıtıyor. Ancak bu sistem, salt token sahipliğine dayalı ödüllendirme nedeniyle ‘gerçek katılımı’ sınırlayarak yönetişimin merkezileşmesine neden oluyor. DeSpread’e göre, bu durum sermayenin birkaç elde toplanmasına ve dolayısıyla protokollerin *merkeziyetsizlik* iddiasını zayıflatmasına yol açıyor.

Bittensor, bu sorunu aşmak için Dinamik TAO yani *dTAO* yapısını geliştirdi. Aynı gün açıklanan araştırmaya göre, daha önce yalnızca kök ağ doğrulayıcılarına dayalı olarak dağıtılan $TAO ödülleri, adil olmayan değerlendirmelere ve düşük ölçeklenebilirlik sorunlarına yol açıyordu. Bu yapı, bazı yetenekli alt ağların (subnet) yönetişim oyunu ya da ağ içi ilişkilere kurban gitmesine neden oldu.

*dTAO*, piyasa temelli bir teşvik modeli sunuyor. Her alt ağ tarafından çıkarılan *Alpha Token*, o alt ağın toplam $TAO ödülündeki payını belirlemekte kilit rol oynuyor. Bu token’ın piyasa değeri, ağ içerisindeki ödül oranını şekillendirerek katılımcıların çıkarlarını hizalıyor. Örneğin; madenciler, doğrulayıcılar ve alt ağ sahipleri, token değerini koruyabilmek adına satış baskısından kaçınıyor ve bu motivasyon zinciri, alt ağın teknik kalitesi ile güvenilirliğini yükselten bir etki yaratıyor.

Yine DeSpread'in analizinde belirtildiği üzere, *Alpha Token* fiyatı arttıkça arz miktarı daralıyor. Böylece fiyatın yapay olarak şişirilmesi halinde madencilik verimliliği düşerek sistemdeki adaletsizlik önleniyor. Buna karşılık değeri düşük olan alt ağların daha çok katılımcı kazanma şansı tanıyarak *piyasa dengesini* destekleyen bir tasarım sunuluyor. dTAO'nun bu yapısı, DeFi alanında kullanılan Solidly mekanizmasına benzese de, herhangi bir kullanıcının ödül sistemine etkide bulunabilmesi sayesinde daha erişilebilir ve daha merkeziyetsiz kabul ediliyor.

Bu bağlamda, *dTAO*, sadece ödül dağıtım mekanizmasını değil, sermaye ve bilgi yoğunluğunun dengelenmesini de hedefleyerek performansa dayalı daha adil bir ağ yönetimini mümkün kılıyor. Katılımcılar, alt ağların sürdürülebilirliğini ve getirisini değerlendirme riskini üstlenirken, bu kararlara göre *Alpha Token* ile $TAO arasında takaslara katılıyorlar.

Öte yandan, sistemin henüz erken aşamada olması bazı yapısal zorlukları da beraberinde getiriyor. Şu an için çoğu teşvik hala kök ağ doğrulayıcılarına gidiyor ve tüm *Alpha Token*’larda satış baskısı gözleniyor. Bu nedenle henüz yeni oluşan alt ağlar, ödül sistemi içinde kendilerine yer bulmakta zorlanabiliyor. Bu da bazı token'ların spekülatif olarak fiyatlanmasına ve yüksek değerli ağların likiditeyi sürekli elinde tutmasına neden olabiliyor.

Ancak zamanla, *Alpha Token* teşviklerinin kök doğrulayıcılardan alt ağ doğrulayıcılarına kayması bekleniyor. Bu gelişmenin, daha şeffaf ve dağıtılmış bir teşvik sisteminin önünü açacağı tahmin ediliyor. Özellikle çok sayıda alt ağı barındıran ana ağ yapıları ya da DAO yapıları içinde kaynak dağılımı gerektiren ortamlarda, *dTAO* önemli katma değer sağlayabilir.

Sonuç olarak, *dTAO*, yalnızca yeni bir teşvik mekanizması değil, aynı zamanda blokzincir protokol yönetim modelinde dönüşümün işaretçisi olabilir. DeSpread’e göre Bittensor ekosisteminde başarıyla uygulanması halinde bu yapı, başka protokollere de ilham verebilir. Ayrıca bu model, yapay zeka ve DePIN (merkeziyetsiz altyapı) sektörlerinde uzun vadede sürdürülebilir bir token ekonomisinin oluşturulmasında önemli bir *basamak* olabilir.