Çin, dijital yuan ile küresel ödeme sistemine meydan okumaya hazırlanıyor

Çin Merkez Bankası Başkanı Pan Gongsheng, dijital yuanın küresel alanda daha aktif şekilde yayılması için planlarını açıkladı. Bu adım, merkez bankası dijital parası (CBDC) aracılığıyla Çin’in finansal egemenliğini güçlendirme hedefiyle bağlantılı olarak değerlendiriliyor.

Reuters’e göre, Pan, yakın zamanda Şanghay’da düzenlenen Lujiazui Finans Forumu’nda uluslararası bir dijital yuan operasyon merkezi kurma planını resmi olarak duyurdu. Pan, mevcut küresel finansal düzenin ABD doları ve euroya aşırı bağımlı yapısından çok kutuplu bir para sistemi yapısına geçmesi gerektiğini vurguladı. Bu vizyon, tek para birimine bağımlılığın azaltılması ve çeşitli para birimlerinin küresel ekonomiyi eşit biçimde desteklemesi anlayışına dayanıyor.

Pan ayrıca geleneksel sınır ötesi ödeme sistemlerinin jeopolitik kırılganlığına dikkat çekti. "Mevcut ödeme altyapısı siyasi bir silah haline gelebilir ve tek taraflı yaptırımlar için kullanılma riski taşır. Bu durum küresel ekonomi ve finansal düzen için ciddi zararlar doğurur" diye konuştu. Bu söylem, Trump liderliğindeki ABD’de son aylarda uygulanan plansız gümrük tarifeleriyle yatırımcı güveninin zedelenmesine ilişkin yorumlarla da örtüşüyor.

Bu gelişmeler ışığında sabitkoinler (stablecoin) ile CBDC’ler arasındaki rekabet de öne çıkıyor. Sabitkoinler genellikle ABD dolarına endeksli olduğu için sınır ötesi ödemelerde yaygın biçimde kullanılıyor. Öte yandan, merkez bankaları tarafından çıkarılıp düzenlenen CBDC’ler, daha istikrarlı ve resmi bir araç olması dolayısıyla hükümetlerin tercih ettiği çözümlerden biri haline geliyor.

Gerçekten de Hong Kong kendi sabitkoin denemelerini güçlendirirken, Avrupa Birliği dijital euro üzerinde çalışmalarını sürdürüyor. Birleşik Arap Emirlikleri, 2025 sonuna kadar dijital dirhemi devreye almayı planlarken, İsrail ise dijital şekelin ilk tasarımını kamuoyuyla paylaştı ve CBDC çalışmalarını hızlandırdı.

Ancak Uluslararası Resmi Para ve Finansal Kurumlar Forumu (OMFIF) tarafından şubat ayında yayımlanan bir rapora göre, dünya çapındaki merkez bankalarının %31’i çeşitli düzenlemeler ve ekonomik şartlar nedeniyle CBDC projelerini erteledi. Bu da birçok ülkenin henüz gerekli teknolojik ve yasal altyapıyı oluşturamadığını gösteriyor.

Çin ise dijital yuan geliştirme çalışmalarına 2014 yılından bu yana devam eden öncü ülkeler arasında yer alıyor. Ülke, dijital yuanı hem yerel hem de uluslararası ödeme altyapısında merkezi bir rol oynamaya hazırlıyor. Bu strateji aynı zamanda ABD ile olan para birimi hegemonyası mücadelesinin, özellikle Trump döneminde tırmanan Çin-ABD ticaret savaşı bağlamında da önem taşıyor. Çin dijital yuanla dolar merkezli ekonomik düzene meydan okumayı hedeflerken, küresel çapta CBDC yarışının daha da yoğunlaşması bekleniyor.