Gizlilik Devrimi: DeFi, Tam Homomorfik Şifreleme ile Teminatsız Kredilere Hazırlanıyor

DeFi yani merkeziyetsiz finans, küresel finans piyasalarında dikkat çeken bir yükseliş trendi sergiliyor. Ancak bu gelişmeye rağmen hâlâ trilyonlarca dolarlık geleneksel finans pazarlarıyla kıyaslandığında oldukça geride kalıyor. Çoğu yorumcu, bu farkın nedenini ölçeklenebilirlik, düzenlemeler ve kullanıcı deneyimi gibi faktörlerde arasa da, asıl engel 'gizliliğin yetersizliği' olarak gösteriliyor. Uzmanlara göre bu sorun aşılabilirse, DeFi sektörü geleneksel kapitalin kayda değer bir bölümünü üzerine çekebilir.

DeFi ekosistemi, 2021’in Aralık ayında toplam kilitli değer (TVL) açısından 260 milyar dolar seviyesine kadar yükselmişti. Buna karşın sadece döviz piyasasında günlük yaklaşık 7,5 trilyon dolarlık hacim dönerken, global tahvil piyasasının büyüklüğü 130 trilyon doları aşıyor. Bu açıdan bakıldığında, DeFi'nin mevcut konumu hâlen başlangıç aşamasında. İlginç olan ise DeFi’nin ölçeklenme potansiyelinin çoğu uzmana göre oldukça yüksek olması. Ancak bu potansiyelin önündeki başlıca engel, 'gereğinden fazla şeffaflık' yani gizlilik eksikliği.

Kurumsal yatırımcılar ve yüksek net değerli bireyler için gizlilik bir tercih değil, zorunluluk. Tüm işlemlerin halka açık bir blokzincir üzerine kaydedildiği sistemler, bu kesim için ciddi bir çekince oluşturuyor ve DeFi'nin geniş çapta benimsenmesini engelliyor. Son zamanlarda bu sorunun çözümü için ön plana çıkan teknoloji ise 'tam homomorfik şifreleme' olarak bilinen Fully Homomorphic Encryption (FHE). Bu teknoloji sayesinde veriler şifrelenmiş haliyle işlenebiliyor ve kullanıcıların hassas bilgileri operasyonlar sırasında da korunmuş oluyor.

FHE sayesinde örneğin kimlik doğrulama (KYC) ya da kredi skoru gibi bilgiler, gerçek verileri açıklamadan işlem sürecine dahil edilebiliyor. “Kredi skoru 700’ün üstünde mi?” gibi sorular üzerinden doğrulama yapılabiliyor, bu sayede teminatsız kredi imkânı doğuyor. Gerekli durumlarda ise belirli bilgiler açıklanarak yasal işlemlere geçiş yapılabiliyor. Bu da DeFi sistemlerinde bugüne kadar yapılamayan ‘teminatsız kredi’ hizmetlerinin önünü açıyor.

Teminatsız kredi, geleneksel finans dünyasında sıradan bir işlem olsa da, DeFi’de risk kontrolü eksikliği nedeniyle genellikle aşırı teminat şart koşuluyor. Eğer FHE bu sorunu ortadan kaldırabilirse, mevcut finansal sistem adeta baştan kurgulanabilir. Gizliliği merkeze alan yeni ERC-20 token'lar, şifreli kredi puanları ve MEV (Minimum Çıkarılabilir Değer) saldırılarını önleyici tasarım yapılarıyla yeni protokoller ortaya çıkabilir. Bu gelişmeler sadece basit bir güncelleme değil, tamamen yeni bir finansal altyapının doğuşu anlamına gelebilir.

Bu gelişmeler, bireysel yatırımcılar için de önemli avantajlar sunuyor. Teminatsız krediye ulaşım kolaylaşırken, önden işlem (frontrunning) veya MEV botlarının yarattığı riskler minimize edilebilecek. Kurumsal yatırımcılar özelinde ise müşteri verilerine dair gizliliği koruyarak on-chain yani zincir üzerindeki finansal işlemlere katılım mümkün hale geliyor. Böylece DeFi, geleneksel finans sistemiyle gerçek anlamda entegre olma şansını yakalayabilir.

Açık blokzincirin ‘erişilebilirlik’ ve ‘birlikte çalışabilirlik’ gibi güçlü yanları korunurken, kapalı yani özel blokzincirlerin sunduğu güvenlik ve mahremiyet seviyesine erişebilme ihtimali ortaya çıkıyor. Bu sayede kamuya açık blokzincirler bile kurumsal yatırımcıların taleplerini karşılayabilecek gizlilik normlarına ulaşabilir.

Elbette teknik açıdan hâlâ çözülmesi gereken pek çok sorun bulunuyor. Likidasyon süreci yönetimi, şifreli kredi puanlarının uygulanabilirliği, hukuki çerçeve ile uyumluluk, MEV savunması, likidite eşleşmesi, kullanıcı dostu cüzdan arayüzleri ve FHE uyumlu oracle yapıları, üzerinde çalışılması gereken başlıca başlıklar arasında. Ancak mevcut zorlukların hiçbirinin aşılamaz nitelikte olmadığı ifade ediliyor.

FHE alanındaki teknolojik gelişmelerin hızına bakıldığında, tüm bu parçaların yakın gelecekte birleşmesi olası görünüyor. Bu, açık blokzincir ortamında hem İsviçre bankacılığına benzer düzeyde gizliliğe hem de teminatsız kredi imkânına sahip çözümlerin bir arada uygulanabileceği bir dönemin habercisi olabilir.