ABD'den AI çip ihracatına kısıtlama: Öncelik iç pazarın

ABD Senatosu, yapay zeka(AI) uygulamalarında kullanılan yüksek performanslı yarı iletkenlerin ihracatını sınırlamak ve iç talebi önceleyen güçlü bir yasa tasarısını hayata geçirmeye hazırlanıyor. 24’ünde (yerel saatle), Senato 2026 yılı *Ulusal Yapay Zeka Güvence Erişimi ve İnovasyon Yasası(GAIN Act)*’nı Ulusal Savunma Yetki Yasası(NDAA) ile birleştirerek kabul etti. Bu yasa, ABD’li çip üreticilerine yurt dışına satış yapmadan önce yerli ihtiyacı karşılama zorunluluğu getiriyor.

Yeni yasaya göre, yüksek performanslı AI çiplerinin ihracatında *öncelik hakkı* yurt içi şirketlere tanınacak. Şirketlerin bu tür çipleri yurt dışına satmak istemeleri halinde ise, öncelikle *resmi ihracat izni* almaları gerekecek. Ayrıca, *ileri seviye AI işlemcilerinin yurt dışına çıkarılıp çıkarılamayacağına* doğrudan ABD Kongresi karar verecek. “Gelişmiş entegre devre” içeren tüm ürünlerin bu düzenlemelere tabi olacağı, yani kısıtlamaların çok sayıda AI çip modelini kapsayabileceği belirtiliyor.

Politika analiz kuruluşu *Amerika Sorumlu İnovasyon Derneği(Americans for Responsible Innovation)*, bu yasanın arka planına dair yayınladığı raporda “Amerikalı teknoloji şirketleri yıllardır AI çiplerine erişimde sürekli darboğaz yaşıyordu” dedi. Rapora göre, özellikle 2024 sonu itibarıyla Nvidia’nın Blackwell çip serisi *12 aylık üretim stoğu önceden rezerve edilmiş* durumda. Bu durumun iç piyasada çipe erişimi zorlaştırdığı ve Kongre’nin bu sorunu daha fazla görmezden gelmediği ifade ediliyor.

Bu yasa, *küresel yarı iletken tedarik zincirinde* farklı ülkeleri etkileyebilecek önemli bir değişimi işaret ediyor. Özellikle Asya merkezli teknoloji firmaları ile bulut ve AI çözümü sağlayıcıları, ABD’nin önceliklendirme politikası nedeniyle tedarik sürecinde ciddi değişikliklerle karşı karşıya kalabilir. Öte yandan ABD içindeki AI araştırmaları ve *savunma sanayi projelerinde* kullanılan yüksek performanslı çiplerin daha kolay tedarik edilebilmesi bekleniyor.

GAIN Yasası’nın yürürlüğe girmesi, *ulusal güvenlik* ve *teknolojik liderlik* açısından Trump ve Kongre’nin ortak stratejiyi desteklediğini de gösteriyor. Analistler, bu yasanın AI teknolojilerini artık sadece bir yenilik alanı olarak değil, bir tür *ulusal altyapı bileşeni* olarak kabul ettiklerinin göstergesi olduğunu vurguluyor.