Sberbank, kripto para teminatlı kredi hizmeti sunmaya hazırlanıyor

Rusya'nın en büyük devlet bankası olan Sberbank(SBER), kripto para teminatlı kredi hizmeti sunmayı planladığını açıkladı. Bu gelişme, Rus finans sektörünün dijital varlıklara dayalı yeni finansal ürünler geliştirmeye yönelik ciddi adımlar attığını ortaya koyuyor.

24’ünde (yerel saatle), Rus devlet haber ajansı TASS’a konuşan Sberbank Başkan Yardımcısı Anatoliy Popov, kripto paraları teminat olarak gösteren kredi hizmeti için gerekli altyapı çalışmalarının düzenleyici kurumlarla birlikte yürütüldüğünü belirtti. Popov, “Yakın zamanda bu işlemleri ilan etmeyi umuyoruz” dedi ancak somut uygulama tarihinin, düzenlemelerin netleşmesine bağlı olduğunu vurguladı.

Sberbank hâlihazırda kripto paralara bağlı finansal ürünlerin geliştirilmesinde oldukça aktif. 2024 yılı içerisinde emlak ve emtia gibi varlıklarla ilişkilendirilen 160’tan fazla tokenlaştırılmış ürün piyasaya sürüldü. Ayrıca Bitcoin(BTC) ve Ethereum(ETH) fiyatlarına dayalı yapılandırılmış tahviller ve dijital varlık yatırım ürünleri sunuluyor. Bankanın toplam bu varlıklardaki yönetim hacmi 1,5 milyar rubleye (yaklaşık 313 milyon TL) ulaştı.

Rusya’da kripto varlıkların daha geniş kapsamda yasal zemine oturtulması hedefleniyor. Hükümet, 2026 yılı 1 Temmuz’a kadar kripto para işlemlerine yasal çerçeve oluşturmayı planlıyor. Bu kapsamda Moskova Menkul Kıymetler Borsası ve Sankt-Peterburg Borsası, hükümetin yayınladığı yol haritasına uygun şekilde teknik altyapı ve hizmet hazırlıklarını sürdürüyor.

Yeni düzenlemeler, yatırımcıları niteliklerine göre ayırarak piyasaya erişim seviyelerini farklılaştırıyor. Bireysel yatırımcıların coin yatırımı yapabilmesi için eğitim alması ve bir sınavı geçmesi gerekiyor. Ayrıca yıllık yatırım limiti 300 bin ruble (yaklaşık 580 bin TL) ile sınırlandırılmış durumda. Tüm işlemler yalnızca lisanslı bir aracı kurum üzerinden yapılabiliyor. Profesyonel yatırımcılara ise daha serbest bir yatırım ortamı sunulurken, anonimliği yüksek kripto paraların kullanımı hâlâ yasak.

Rusya Parlamentosu Finans Komitesi Başkanı Anatoliy Aksakov, geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada, “Kripto paralar, Rusya’da ödeme aracı olamaz; sadece yatırım enstrümanı olarak kabul edilecektir” ifadelerini kullandı. Ülkede tüm yerel ödemeler için ruble kullanımı temel ilke olarak kalmaya devam ediyor.

Söz konusu düzenleme çabalarının arkasında, hızla büyüyen kripto piyasası yatıyor. 2024 Temmuz'dan 2025 Haziran’a kadar Rusya'nın toplam kripto para işlem hacmi 376,3 milyar dolara ulaşarak, 273,2 milyar dolarlık İngiltere’yi geçip Avrupa’nın en büyük pazarı haline geldi. Özellikle 10 milyon dolar üzerindeki büyük işlemler önceki yıla göre %86 artarken, merkeziyetsiz finans(DeFi) kullanımı da 1 yıl içinde 3,5 katına çıktı.

Öte yandan rubleye endeksli sabit kripto para olan A7A5'in hızlı yükselişi dikkat çekiyor. Batı yaptırımlarına rağmen bu sabit coin’in piyasa değeri 500 milyon doları aşarak dolar dışındaki en büyük sabit coin haline geldi.

Kripto para madenciliği de Rusya’nın döviz geliri elde etme yöntemlerinden biri olarak öne çıkıyor. Ekonomik danışman Maksim Oreshkin, madenciliğin “ihracat faaliyeti” olarak kabul edilmesi gerektiğini savundu. Mevcut tahminlere göre, Rusya yaz aylarında küresel hash oranının %16’sından fazlasını oluşturuyor ve bu faaliyetle günlük 1 milyar ruble (yaklaşık 209 milyon TL) gelir sağlıyor. Rusya Merkez Bankası Başkanı Elvira Nabiullina da madenciliğin rubleyi desteklediğine dikkat çekti.

Sberbank ise bu yeni dijital ekosistemde öncü rol oynamak için adımlarını hızlandırıyor. Banka sadece yatırım ürünleri ile yetinmeyip, kendi blok zinciri altyapısını ve akıllı sözleşme işleme teknolojilerini de geliştiriyor. Mart ayında, uluslararası kakao fiyatlarına endeksli ve dayanak varlığı gerçek kakao olan ‘kakao fiyatına bağlı token’ı kurumsal yatırımcılara özel olarak çıkardı.

Popov, “Merkez Bankası ile iş birliği içinde düzenleme sınırları dahilinde kripto varlık temelli finansmanı şekillendirmeye çalışıyoruz” diyerek, gelecekte düzenlenmiş platformda likidite sağlayıcı ve piyasa yapıcı rollerini de üstlenmeyi düşündüklerini dile getirdi.

Rusya’nın kripto para hukuku 2026’da tamamlanacak ve 2027’den itibaren lisanssız aracı hizmetlerine yaptırımlar uygulanacak. Sberbank gibi büyük finans kurumlarının bu süreçteki adımları, ülkenin dijital varlık temelli bir finans merkezi olup olmayacağının belirleyicisi olacak gibi görünüyor.