Tokenlaştırılmış gayrimenkulde miras krizi: Dijital varlıklar kaybolma riskiyle karşı karşıya

Blokzincir teknolojisi ile emlak sektörünün kesişiminde ortaya çıkan *tokenlaştırılmış gayrimenkul* kavramı, hızlı bir şekilde geleneksel finans sisteminin bir parçası haline geliyor. Bir zamanlar sadece deneysel bir girişim olarak görülen kripto para teminatlı konut alımları artık şaşırtıcı bir haber sayılmıyor. Kripto paralar ile gerçek dünya varlıkları (RWA) arasındaki bu sentez, yepyeni bir yatırım ufku açarken, büyüme potansiyeli de oldukça olumlu değerlendiriliyor.

Yakın zamanda Birleşik Arap Emirlikleri'nde, özellikle de Dubai'de, Orta Doğu-Kuzey Afrika (MENA) bölgesinin ilk *tokenlaştırılmış gayrimenkul* projesi hayata geçirildi. Bu çerçevede yaklaşık 30 milyar dolarlık (yaklaşık 4 trilyon 170 milyar ₩) bir RWA tokenleştirme anlaşması imzalanırken, küçük yatırımcıların da az miktarlarla bu dijital varlıklara erişebilmesi sayesinde pazar hızla büyüyor. Deloitte’un tahminlerine göre, 2035 yılına kadar dünya genelindeki emlakların yaklaşık 4 trilyon dolarlık kısmı blokzincir üzerinden tokenleştirilecek. Bu gelişme, emlak mülkiyetinin ayrıcalıklı bir lüks olmaktan çıkıp *erişilebilir bir model* haline gelmesini, yani bir anlamda ‘demokratikleşmesini’ ifade ediyor.

Fakat bu olumlu tabloyu tehdit eden ‘gizli’ bir sorun söz konusu: *miras*. Klasik medeni hukuk sistemleri mirası açık ve köklü ilkelerle düzenlerken, blokzincir üzerindeki dijital varlıklar için aynı yapının uygulanması bazı sorunları beraberinde getiriyor. Bugüne kadarki çoğu tartışma Avrupa Birliği’nin MiCA benzeri düzenlemelerine odaklanırken, miras konusu çoğunlukla göz ardı ediliyor.

Peki, tokenlaştırılmış bir gayrimenkulün sahibi aniden hayatını kaybederse ne olur? Eğer özel anahtar (private key) vasiyet ile devredilmişse süreç basit olabilir, ancak anahtar kaybolmuşsa söz konusu varlığa erişim kalıcı olarak imkansız hale gelebilir. Soğuk cüzdanlar, çoklu imza çözümleri ya da saklama hizmeti veren güvenli yapılar gibi bazı alternatifler bulunsa da, blokzincirin doğasındaki otomasyonla uyumlu bir *miras çözümü* hala tam anlamıyla geliştirilebilmiş değil.

Web3 çağındaki *dijital miras* çözümleri hâlâ çoğunlukla ya manuel ya da güvenlikten yoksun yöntemlere dayanıyor. Bu sorunu çözmenin anahtarı, teknolojinin kendisi olabilir. Akıllı sözleşmelerle otomatik miras transferi, biyometrik kimlik doğrulamayla anahtar erişimi ve çoklu imza ile çalışan NFT parçalama gibi yapılar bir araya getirilerek, blokzincir üzerindeki varlıkları gelecek kuşaklara güvenli şekilde aktaran merkeziyetsiz bir *hayatta kalma protokolü (DeDasP)* hayata geçirilebilir.

Bu tür teknolojiler sadece sahiplik devrine değil, aynı zamanda nesiller arası varlık transferinin gerçek anlamda işler hale gelmesine olanak tanıyor. Artık varlıklar sahibinin ölümünden sonra kaybolmak zorunda değil; aksine şeffaf, güvenli ve sürdürülebilir bir yapıyla devredilebiliyor. Bu yaklaşım, *tokenlaştırılmış gayrimenkul* sektörünün sürekliliği için kritik önemde. Aynı zamanda blokzincirin sunduğu kalıcılık, güvenlik ve merkeziyetsizlik gibi değerlerin miras yapısına da entegre edilebileceğini göstererek stratejik bir sıçrama noktası olacak potansiyeli bünyesinde barındırıyor.

Sonuç olarak, *tokenlaştırılmış varlıklara ilişkin miras sorunları* çözülmeden elde edilen büyüme aslında 'geçici bir yanılsama' olabilir. Varlık sahipliğinin şeffaf, güvenli ve otomatikleştirilmediği bir sistemde, blokzincirin vaat ettiği ‘merkeziyetsiz gelecek’ sonsuza kadar ertelenebilir. Ancak teknoloji ilerliyor. Doğru yönlendirme ile dijital mülkiyet hakları yeni nesille birlikte canlı kalabilir ve sürdürülebilir hale gelebilir.