Vitalik Buterin'den dijital kimlikler için çoğulcu model önerisi

Ethereum(ETH) kurucu ortaklarından biri olan Vitalik Buterin, ‘çoğulcu kimlik (pluralistic identity)’ adını verdiği *yeni bir dijital kimlik sistemi* önerdi. Bu sistem, tekil kimlik yapılarını zorunlu kılan mevcut sistemlerin sınırlarını sorgularken, bireylerin mahremiyetini koruyarak dijital dünyaya adil katılımını sağlamayı amaçlıyor.

Buterin, yakın zamanda yayımladığı blog yazısında sıfır bilgi ispatı (ZK proof) teknolojisini kullanan dijital kimlik sistemlerinin potansiyellerini ve beraberinde getirdiği riskleri değerlendirdi. ZK tabanlı kimlik sistemlerinin kullanıcıların hassas bilgilerini ifşa etmeden geçerli bir kimlik ispatı sunabileceğine dikkat çeken Buterin, bunu teknik açıdan *ilerici bir yöntem* olarak niteledi. Ancak bu sistemlerin de “bir kişi, bir kimlik” yaklaşımını dayatması durumunda, takma ad kullanımını ve bireysel özgürlüğü sınırlayabileceğini, ayrıca dış baskılara karşı savunmasız kalabileceğini belirtti.

Gerçekten de Worldcoin’in WorldID sistemi, Tayvan’ın dijital kimlik yapısı, Avrupa Birliği’nin ZK teknolojisi entegrasyon planları gibi pek çok global girişim bu alandaki yaygınlaşmayı gösteriyor. Örneğin Worldcoin, sistemine 10 milyondan fazla kişiyi dahil ettiğini açıklayarak bu teknolojinin etkili ve ölçeklenebilir olduğunu ortaya koydu. Ancak bu durum, *kişisel mahremiyet* konusunda derin endişelere de yol açmış durumda.

Buterin’in önerdiği çoğulcu model ise, kullanıcıların aynı anda birden fazla dijital kimliğe sahip olmasını ve bu kimlikleri duruma göre esnek biçimde kullanabilmesini sağlıyor. Bu yaklaşım, bireyleri tek bir kimlik sistemine mahkum etmeden, anonimliği ve şeffaflığı ihtiyaca göre seçebilme esnekliği sunuyor. Böylece bu sistemin, hükümetler, büyük şirketler ya da siyasi yapılar tarafından yapılabilecek *dış müdahalelere karşı koruma mekanizması* olabileceği vurgulanıyor.

Bu öneri, dijital kimlik doğrulama teknolojilerinin geleceği konusunda *yeni bir vizyon* ortaya koyuyor. Aynı zamanda bireysel mahremiyetin korunması ve daha demokratik bir internet altyapısının oluşturulması yönündeki Buterin’in tutarlı yaklaşımının açık bir yansıması olarak değerlendiriliyor.